Hãy tưởng tượng một tương lai mà khả năng bảo vệ chống lại HIV đạt được chỉ bằng một mũi chích.
Nghiên cứu gần đây từ học viện công nghệ Massachusetts Institute of Technology (MIT) và trung tâm nghiên cứu Scripps Research Center cho thấy điều này có thể trở thành hiện thực, dựa trên kết quả đầy hứa hẹn từ một loại vaccine HIV “siêu tăng cường” được thử nghiệm trên chuột. Loại vaccine cải tiến này, được thiết kế để tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ và rộng rãi, đại diện cho một bước tiến đáng kể trong quá trình phát triển vaccine, không chỉ cho HIV mà còn các bệnh truyền nhiễm khác.
Sức mạnh của tá dược kép
Yếu tố thành công của loại vaccine siêu tăng cường này nằm ở việc sử dụng chiến lược hai “tá dược.” Tá dược là thành phần quan trọng trong nhiều loại vaccine. Nó hoạt động như chất tăng cường hệ thống miễn dịch, giúp cơ thể tạo ra phản ứng mạnh mẽ và hiệu quả hơn đối với kháng nguyên của vaccine (một phần của tác nhân gây bệnh mà hệ thống miễn dịch học cách nhận biết).
Trong nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu kết hợp hai tá dược cụ thể: aluminum hydroxide, một tá dược thường được sử dụng trong vaccine gốc protein như loại để phòng viêm gan A và B, và một hạt nano mới có tên là SMNP. Aluminum hydroxide được biết đến với tác dụng kích hoạt phản ứng miễn dịch bẩm sinh, về cơ bản, nó kích thích hệ thống miễn dịch ghi nhớ kháng nguyên vaccine hiệu quả hơn. Mặt khác, SMNP là một hạt nano tinh vi kết hợp saponin – một tá dược có nguồn gốc tự nhiên, được U.S. Food and Drug Administration (FDA) chấp thuận – với một phân tử thúc đẩy viêm.
Sự hiệp đồng giữa hai tá dược này tỏ ra đáng chú ý. Vaccine tá dược kép được phát hiện có khả năng tạo ra sự đa dạng kháng thể chống lại protein HIV rộng hơn đáng kể so với vaccine chỉ có một tá dược hoặc không có cái nào cả. Sự đa dạng này rất quan trọng, đặc biệt đối với một loại virus đột biến nhanh như HIV, vì nó làm tăng khả năng hệ thống miễn dịch nhận ra và vô hiệu hóa các chủng khác nhau.
Thời gian lưu trú kéo dài trong hạch bạch huyết
Một trong những phát hiện thú vị nhất là cách vaccine bổ trợ kép hoạt động trong cơ thể chuột. Không giống như các loại vaccine thông thường có thể được xử lý nhanh chóng, loại loại siêu tăng cường này tích tụ trong hạch bạch huyết và ở đó trong một thời gian ấn tượng – lên đến một tháng. Thời gian lưu trú kéo dài này rất đáng chú ý.
Hạch bạch huyết là trung tâm quan trọng của hệ thống miễn dịch. Đây là nơi tế bào B, một loại tế bào bạch cầu chịu trách nhiệm sản xuất kháng thể, tiếp xúc với các kháng nguyên và học cách chống lại nhiễm trùng hiệu quả. Bằng cách giữ nguyên protein HIV trong hạch bạch huyết trong một thời gian dài, về cơ bản, vaccine cung cấp cho hệ thống miễn dịch của chuột nhiều thời gian hơn để tinh chỉnh quá trình sản xuất kháng thể của nó.
Theo giải thích của giáo sư kỹ thuật hóa học MIT J. Christopher Love, đồng tác giả của nghiên cứu, khi nghĩ về việc hệ thống miễn dịch lấy mẫu tất cả các giải pháp khả thi, chúng ta càng cho hệ thống này nhiều cơ hội để xác định một giải pháp hiệu quả thì càng tốt.
Thời gian tiếp xúc kéo dài này cho phép một quá trình gọi là “trưởng thành ái lực,” trong đó các tế bào B tinh chỉnh kháng thể của bản thân để liên kết mạnh mẽ và đặc hiệu hơn với kháng nguyên. Khi các nhà nghiên cứu phân tích RNA của các tế bào B từ các con chuột được tiêm vaccine, họ quan sát thấy những con được tiêm vaccine bổ trợ kép sản xuất ra một loạt các tế bào B và kháng thể đa dạng hơn – nhiều gấp đôi số lượng tế bào B riêng biệt so với những con chuột được tiêm vaccine bổ trợ đơn. Sự đa dạng gia tăng này làm tăng đáng kể khả năng bảo vệ rộng rãi chống lại nhiều chủng HIV.
Ý nghĩa của nghiên cứu này vượt xa HIV. Các nhà khoa học tin rằng phương pháp bổ trợ kép có thể được áp dụng rộng rãi để tạo ra vaccine hiệu quả, tiêm một mũi cho nhiều loại bệnh truyền nhiễm khác nhau. Tiềm năng đơn giản hóa lịch tiêm chủng và tăng hiệu quả của vaccine đối với các bệnh như COVID-19 và cúm là rất lớn. Hãy tưởng tượng những lợi ích đối với sức khỏe cộng đồng của một loại vaccine một liều cung cấp khả năng bảo vệ mạnh mẽ và lâu dài chống lại bệnh cúm theo mùa hoặc các mối đe dọa do virus mới nổi.
Chiến lược cải tiến này tận dụng các tá dược được hiểu khá rõ – không yêu cầu các nền tảng công nghệ hoàn toàn mới – có khả năng đẩy nhanh quá trình chuyển đổi từ nghiên cứu sang ứng dụng lâm sàng. Khả năng kết hợp SMNP-alum tạo điều kiện cho kháng nguyên thâm nhập vào và duy trì sự hiện diện trong các hạch bạch huyết của sự kết hợp này là một bước tiến đáng kể trong công thức vaccine.
Về bản chất, nghiên cứu nói trên làm nổi bật một cách tiếp cận mới đối với việc phát minh ra vaccine, tập trung vào tối ưu hóa cung cấp và trình bày kháng nguyên cho hệ thống miễn dịch. Bằng cách tối đa hóa thời gian tiếp xúc và “học” của hệ thống miễn dịch, loại vaccine siêu tăng cường này mở ra một con đường đầy hứa hẹn hướng tới khả năng bảo vệ hiệu quả chỉ bằng một liều duy nhất chống lại một số bệnh truyền nhiễm khó chữa trị nhất trên thế giới.
The post Phòng HIV chỉ bằng một mũi chích ngừa appeared first on Saigon Nhỏ.
