Các tin tức báo chí cho thấy số lượng người bị ngộ độc bánh mì ở TP.Hồ Chí Minh tăng lên rất nhanh. Tính đến thời điểm hiện tại, đã có 162 ca, trong đó có một thai phụ hơn 34 tuần tuổi. Cho đến nay, đã có một trường hợp dương tính với vi khuẩn Salmonella, nên mọi nghi ngờ tạm thời đang tập trung vào nguyên nhân này.
Tuy nhiên, chúng ta cần biết rằng Salmonella không phải là tác nhân duy nhất gây ngộ độc thực phẩm. Nếu các xét nghiệm tiếp theo ở những bệnh nhân khác vẫn không phát hiện Salmonella, thì các tác nhân sau đây cũng cần được xem xét:
– : thường có trong thịt nguội, pate, phô mai; thường gây sốt, đau cơ, đặc biệt nguy hiểm với thai phụ.
– . : thường có trong rau sống, dưa leo, ớt, tương ớt, hoặc do tay người chế biến không sạch; gây tiêu chảy, đôi khi có máu.
– : thường gặp trong thịt, nước sốt, pate hoặc nước chan bánh mì không được giữ nóng đúng cách; gây đau quặn bụng sau 6–24 giờ.
– : thường có trong trứng, thịt nguội, chà bông và các thực phẩm chế biến sẵn; gây nôn dữ dội trong vài giờ đầu do độc tố bền nhiệt.
Do bánh mì thịt thường chứa nhiều thành phần giàu dinh dưỡng mà vi khuẩn “rất thích”, kết hợp với khí hậu Việt Nam nóng ẩm, nếu thực phẩm bị nhiễm khuẩn thì vi sinh vật sẽ dễ dàng sinh sôi và phát triển nhanh chóng.
Ngoài vi khuẩn, nấm mốc cũng có thể là nguyên nhân. Bánh mì để lâu ở nhiệt độ phòng ẩm (đặc biệt trong hộp hoặc túi nilon kín) có thể phát triển nấm mốc sinh độc tố aflatoxin, nhất là khi có nhân bơ hoặc sữa.
Những vụ ngộ độc hàng loạt như lần này thường không chỉ đến từ một số thực phẩm “xấu số”, mà phản ánh lỗ hổng trong toàn bộ chuỗi chế biến – bảo quản – phân phối.
Các nguyên nhân hệ thống thường gặp gồm:
– Thức ăn chế biến sẵn không được giữ lạnh đúng cách, dễ sinh vi khuẩn.
– Dụng cụ, thớt, dao không được vệ sinh đúng quy trình. Nhiễm chéo từ dao, thớt, tay người bán cắt thịt sống – chạm rau, bánh – là con đường phổ biến.
– Thiếu giám sát định kỳ về vi sinh tại cơ sở sản xuất.
Do đó, ngoài việc xử lý từng vụ việc riêng lẻ, các cơ quan quản lý cần rà soát quy trình bảo quản thực phẩm tại các cơ sở nhỏ lẻ và yêu cầu đào tạo lại nhân viên chế biến về an toàn thực phẩm.
Khi nghi bị ngộ độc thực phẩm, người bệnh cần xử trí đúng cách để tránh biến chứng nặng. Trước hết, nếu triệu chứng còn nhẹ như buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, cần bù nước và điện giải ngay bằng dung dịch Oresol pha đúng hướng dẫn, hoặc thay thế bằng nước ấm pha chút muối và đường. Người bệnh nên uống từng ngụm nhỏ, ăn cháo loãng hoặc thức ăn dễ tiêu, đồng thời giữ vệ sinh sạch sẽ. Cần ghi nhớ thời gian và loại thực phẩm đã ăn, cũng như ai cùng ăn, để giúp cơ quan y tế truy nguồn khi cần.
Nếu có các dấu hiệu nặng như mất nước nghiêm trọng, nôn liên tục, sốt cao, tiêu chảy có máu, đau bụng dữ dội, hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao (phụ nữ mang thai, trẻ em, người già, người có bệnh nền), cần đến bệnh viện ngay lập tức. Tại cơ sở y tế, bác sĩ sẽ truyền dịch, dùng thuốc hoặc kháng sinh phù hợp, đồng thời làm xét nghiệm phân hoặc máu để xác định tác nhân gây bệnh. Với phụ nữ mang thai, ngộ độc có thể gây sinh non, nên cần được theo dõi chặt chẽ.
Người bệnh không nên tự ý dùng thuốc chống tiêu chảy hoặc kháng sinh, vì có thể khiến độc tố lưu lại trong ruột hoặc làm tăng nguy cơ kháng thuốc. Sau khi hồi phục, cần chú ý phòng ngừa tái ngộ độc bằng cách ăn chín uống sôi, bảo quản thực phẩm đúng nhiệt độ, rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Khi mua đồ ăn sẵn như bánh mì, nên chọn nơi bán có tủ kính, người chế biến mang găng tay, khẩu trang và đảm bảo vệ sinh.
Tài liệu tham khảo:
Scallan, E. et al. Foodborne illness acquired in the United States—major pathogens. Emerg. Infect. Dis. 17, 7–15 (2011).
EFSA & ECDC. The European Union One Health 2022 Zoonoses Report. EFSA J. 21, e08275 (2023).
Farber, J. M. & Peterkin, P. I. Listeria monocytogenes, a food-borne pathogen. Microbiol. Rev. 55, 476–511 (1991).
Zhang, Y. et al. Emerging multidrug-resistant Salmonella strains linked to street food contamination in Southeast Asia. Nat. Commun. 15, 3829 (2024).
Li, H. et al. Integrated surveillance of foodborne pathogens in urban environments: lessons from large-scale outbreaks. Nat. Food 6, 118–128 (2025).
The post Nhiễm độc thực phẩm từ bánh mì appeared first on Saigon Nhỏ.
