Đối với đội ngũ đông đảo công nhân nhà máy của Việt Nam, bài toán mưu sinh ngày thường vốn đã đủ phức tạp trước giai đoạn Tổng thống Trump công bố mức thuế đối với Hà Nội sau Tháng Bảy này.
Với công nhân Nguyễn Thị Tuyết Hạnh, để đủ sống bà đã làm hai ca ở nhà máy, sáu ngày một tuần, trong gần một năm sau khi chồng bà mất việc vào năm 2023. Bà Hạnh không còn lựa chọn nào khác để giúp nuôi sống bốn đứa con và cho chúng tiếp tục đi học.
“Thật khó khăn quá,” bà Hạnh, 40 tuổi, nói. Chồng bà đã đi làm toàn thời gian trở lại tại một nhà máy, nhưng ngay lúc đó, kế hoạch của ông Trump về việc áp thuế 46% đối với hàng nhập khẩu từ Việt Nam lại đè nặng lên gia đình họ, những người sống trong dãy nhà trọ bê tông ở ngoại ô Thành phố Hồ Chí Minh.
“Gia đình tôi đã trải qua giai đoạn khó khăn — tôi không muốn sống lại cảnh đó,” bà Hạnh nói. Bà kiếm được 577 USD mỗi tháng với vai trò quản lý dây chuyền, giám sát 138 công nhân sản xuất giày cho Nike, công ty đồ thể thao Pháp Salomon và các thương hiệu toàn cầu khác.
Nỗi sợ đang lan tỏa trên sàn nhà máy của bà, ồn ào cùng tiếng máy may vải cho những đôi giày được vận chuyển đến Hoa Kỳ. Ông Trump đã tạm dừng thuế đối với Việt Nam và các loại thuế tương tự đối với hàng chục quốc gia khác trong 90 ngày. Nhưng điều đó hầu như không có ý nghĩa gì ở đây. Viễn cảnh gây bất ổn về việc thuế sẽ được áp dụng trở lại đang làm suy yếu tăng trưởng kinh tế của Việt Nam, vốn phụ thuộc vào việc sản xuất hàng hóa cho người tiêu dùng Mỹ.
Các nhà máy dệt may của Việt Nam có biên lợi nhuận mỏng manh — trung bình 5%, các giám đốc điều hành cho biết. Và trong khi một số nhà máy đã tăng cường sản xuất để đẩy nhanh đơn hàng trước thời hạn áp thuế vào Tháng Bảy, thì những nhà máy khác đã bắt đầu cắt giảm việc làm hoặc đóng băng tuyển dụng khi các nhà bán lẻ Mỹ bắt đầu hủy đơn hàng.
Không quốc gia nào tăng trưởng mạnh mẽ hơn về kinh tế sản xuất trong 15 năm qua bằng Việt Nam. Nhưng trong thời gian đó, nước này cũng ngày càng phụ thuộc vào nhu cầu từ Hoa Kỳ, vốn đóng góp hơn một phần tư vào nền kinh tế của Việt Nam năm ngoái.
“Mọi người đang sống trong tâm trạng bất ổn lớn lúc này,” ông Trần Như Tùng, chủ tịch Thành Công, một nhà sản xuất hàng may mặc Việt Nam với các nhà máy và một xưởng dệt ở năm địa điểm, cho biết. Công ty có 6.000 công nhân đang sản xuất quần áo cho Eddie Bauer, New Balance, Adidas và các hãng khác.
Các khách hàng của ông Tùng tại Hoa Kỳ đã bắt đầu yêu cầu Thành Công giảm giá. “Đây là áp lực lớn đối với công ty vì biên lợi nhuận rất thấp,” ông nói.
Ngay sau khi thuế đối ứng được công bố, đội ngũ quản lý tại Thành Công bắt đầu thảo luận về các khu vực khác nơi công ty có thể bán hàng hóa của mình, như Trung Đông và Châu Âu. Công ty cũng đang nói chuyện với khách hàng Mỹ để đảm bảo họ có thể chi trả các loại thuế nhập khẩu mới nặng nề.
“Tôi không muốn sa thải nhân viên,” ông Tùng nói. “Chúng tôi cố gắng mọi cách để giữ chân nhân viên của chúng tôi ở đây.”
Công ty Thành Công đã nhận được yêu cầu từ một số khách hàng bán lẻ Mỹ về việc tăng sản xuất, và công ty đang cố gắng đáp ứng điều đó. Ông Tùng lạc quan rằng chính phủ Việt Nam có thể đạt được thỏa thuận với chính quyền Trump. Bất cứ điều gì hai nước thỏa thuận sẽ quan trọng đối với tương lai kinh doanh của ông.
Vài giờ sau khi ông Trump công bố thuế đối ứng đối với gần 60 quốc gia, lãnh đạo cao nhất của Việt Nam, Tô Lâm, đã gọi điện cho Tổng thống Mỹ và đề nghị giảm thuế đối với hàng nhập khẩu của Mỹ xuống 0, kêu gọi Hoa Kỳ làm theo. Sau đó, ông gửi thư cho ông Trump, yêu cầu một cuộc gặp trực tiếp với tổng thống tại Washington vào cuối Tháng Năm để “cùng nhau đi đến một thỏa thuận.”
Ông Tùng, người đồng thời là phó chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, cho biết điểm giới hạn đối với hầu hết các nhà máy sẽ là mức thuế cuối cùng cao hơn nhiều so với 20%.
Hàng may mặc từ Việt Nam hiện đang bị đánh thuế gần 28%. Mức này bao gồm một mức thuế mới 10% mà chính quyền Trump áp dụng cho tất cả các quốc gia vào ngày 2 Tháng Tư, ngoài mức thuế hiện có khoảng 18% đối với tất cả hàng may mặc Việt Nam. Mức thuế cuối cùng 20% hoặc hơn sẽ ăn sâu vào lợi nhuận của cả nhà máy và khách hàng của họ.
“Trong kịch bản này, nhà máy phải giảm biên lợi nhuận ròng, và sau đó các nhà mua hàng lớn từ Mỹ sẽ phải giảm biên lợi nhuận của họ và người tiêu dùng sẽ phải trả nhiều tiền hơn cho hàng may mặc của họ,” ông nói.
Trong khi mọi thứ có vẻ tồi tệ đối với Việt Nam, vẫn có một chút hy vọng rằng nước này còn đỡ tệ hơn nước láng giềng phía bắc, Trung Quốc, vốn đã bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề bởi thuế quan của Mỹ. Mất mát của Trung Quốc có thể là lợi ích của Việt Nam. Nhưng việc không giảm đáng kể con số 46% sẽ là thời điểm đối mặt sự thật cho hàng ngàn công ty Việt Nam đang sản xuất hàng hóa để vận chuyển đến Hoa Kỳ.
Đối với Mian Apparel, sự bất ổn là điều đáng lo ngại nhất. Bảy nhà máy và hai xưởng giặt của công ty, chủ yếu ở miền Bắc Việt Nam, thuê 12.000 công nhân sản xuất đồ bơi, quần jean và áo khoác cho các thương hiệu như Costco, J.C. Penney, Carter’s, Target, Gap và Walmart.
“Sự bấp bênh không tốt cho kinh doanh,” ông Vũ Mạnh Hùng, phó giám đốc điều hành của Mian Apparel, nói. Khách hàng đang thúc ép ông giao hàng nhanh hơn. Các nhà máy đang tuyển thêm công nhân và tìm cách khác để sản xuất nhiều hơn trước khi thời gian tạm dừng thuế 90 ngày kết thúc.
Trần Quang, một giám đốc điều hành tại một công ty nến và hương thơm gia đình, cho biết ông chưa phải sa thải bất kỳ công nhân nào tại ba nhà máy của công ty mình.
Nhưng ông lo lắng vì vài tháng tới thường là mùa cao điểm của công ty ông, mà ông yêu cầu không nêu tên. Đây là lúc các nhà máy của ông đang hoàn thành đơn hàng cho mùa Giáng sinh. Thay vì tuyển thêm công nhân như thường lệ vào thời điểm này, ông Quang đang rất thận trọng.
Khoảng 90% khách hàng của công ty ông ở Hoa Kỳ. Trong nhiều tuần sau khi thuế được công bố, ông không nhận được tin tức gì từ họ nữa. Điều đó thật đáng lo ngại vì đơn hàng thường đến hàng tuần. Trong những ngày gần đây, một số khách hàng đã bắt đầu hủy đơn hàng trong khi những người khác đang trì hoãn các đơn hàng mới.
Một số chuyên gia cho rằng nếu Hoa Kỳ và Việt Nam không thể đạt được thỏa thuận, chính quyền Trump có thể gia hạn thời gian tạm dừng thuế.
Đối với các nhà máy và công nhân của họ, điều này cũng tồi tệ như mức thuế cao.
“Nếu có sự bất ổn kéo dài như vậy, khách hàng có thể chuyển hướng chuỗi cung ứng của họ,” ông Quang nói. “Tại sao họ phải chờ thêm 90 ngày nữa? Điều gì sẽ xảy ra nếu kết quả tồi tệ?”
(theo New York Time)
The post Áp lực đè nặng doanh nghiệp Việt, trong lúc chờ kết quả đàm phán thuế mới appeared first on Saigon Nhỏ.
