Ngày đầu tiên trong cuộc sống mới đầy thú vị của tôi với tư cách là một nhà báo bắt đầu bằng một câu hỏi.
“Bạn là ai?” biên tập viên hỏi tôi. Ông nói rằng tôi trông không giống “người thiểu số” và đó chẳng phải là lý do khiến tôi được trao một cơ hội tốt như vậy sao?
Tôi là ai? Tôi được tuyển dụng theo chương trình DEI (*) từ rất lâu trước khi thuật ngữ này ra đời. Và tôi là Yvonne Condes (Cón-des) de la Torre, người lớn lên là Yvonne Condes (Con-diss), hậu duệ thứ hai của thế hệ Latina GenXer được cha mẹ chăm chỉ dạy cách hòa nhập để tôi có thể có một cuộc sống dễ dàng hơn họ.
“Tôi là người Mexico,” tôi trả lời. Tuy nhiên, câu hỏi “bạn là ai?” khiến tôi suy nghĩ về nơi tôi đến, cách tôi đến được nơi này trong cuộc đời, và hành trình của tôi sẽ khác biệt ra sao. “Tôi liên tục nghe người da trắng thực sự nói về điều gì khi họ nghĩ rằng tôi là một trong số những người da trắng ở đó. Tôi trông giống người da trắng và chỉ nói được chút chút tiếng Tây Ban Nha, nhưng tôi luôn tự hào mình là người Chicana.
Vài tháng trước, một vị giáo sư gọi tôi sang một bên ngay trước buổi phỏng vấn với một biên tập viên báo đang tuyển dụng vị trí thực tập “dành cho nhóm thiểu số” có tính cạnh tranh cao. Nghiên cứu thí điểm phát hiện ra tuần làm việc bốn ngày cải thiện cuộc sống của người lao động và tăng doanh thu và bây giờ các nhà lập pháp muốn biến nó thành luật. “Bạn sẽ muốn có được điều này,” ông nói về chương trình trả phí kéo dài một năm. “Nếu bạn có năng khiếu, hãy thể hiện ngay bây giờ.”
Sâu thẳm bên trong, tôi không tự tin mình có được điều gì đó. Bố mẹ tôi là người Mỹ gốc Mexico, theo truyền thống họ không nói chuyện với tôi hay chị gái tôi về việc đạt điểm cao hay đi học đại học, mặc dù đó là điều mà anh em chúng tôi mong đợi.
Sau khi tốt nghiệp trung học, tôi làm bồi bàn trong khi học cao đẳng cộng đồng và sau đó chuyển đến trường đại học ở quê nhà. Quá trình này mất nhiều thời gian hơn so với những người bạn thời thơ ấu của tôi, những người học thẳng lên các trường đại học bốn năm và đã có sự nghiệp vào thời điểm tôi tốt nghiệp.
Tôi được thực tập và công việc đưa tôi đến một cuộc sống mà tôi chưa từng nghĩ tới. Khi chính quyền Trump xóa bỏ DEI khỏi chính quyền liên bang và gây sức ép buộc các doanh nghiệp Mỹ làm điều tương tự, tôi tự hỏi điều gì sẽ xảy ra với mình nếu trước đây không có cơ hội đó.
Chương trình này đúng là “giấc mơ trở thành hiện thực.” Các thực tập sinh dành bốn tháng tại ba tờ báo khác nhau thuộc một chuỗi tờ báo quốc gia và được cung cấp một căn hộ có nội thất tại mỗi thành phố cùng một khoản trợ cấp để sinh sống.
Một trong những điểm dừng chân của tôi là ở một tòa soạn nhỏ ở vùng Trung Tây. Tôi đưa tin về mọi thứ, từ các cuộc họp hội đồng nhà trường đến vụ cướp xe, hay một bà mẹ trẻ đấu tranh để giữ chồng mình ở lại đất nước sau một cuộc truy quét người nhập cư. Tôi làm việc chăm chỉ và trả lời một cách đầy nhiệt huyết “Được!” cho mọi nhiệm vụ được giao, bao gồm cả lần tôi vượt qua nỗi sợ bay để ngồi trên máy bay cánh quạt đưa tin về buổi trình diễu hàng không của quận.
Đáng buồn thay, những hành động dũng cảm thỉnh thoảng của tôi không biến thành sự tự tin. Mỗi sáng, tôi đi làm với tâm trạng lo lắng rằng biên tập viên phát hiện ra tôi không được phép có mặt ở đó. Thật không may, hội chứng “kẻ mạo danh” đã vượt ra ngoài phạm vi chức vụ của tôi trong phòng tin tức. Tôi có thể cảm nhận được sự khác biệt về giai cấp xung quanh mình.
Rồi tôi kết bạn với họa sĩ đồ họa đáng yêu của tờ báo và những người bạn đại học của cô ấy. Chúng tôi thường dành những ngày cuối tuần để đến các bữa tiệc hoặc quán bar, nơi tôi thường tranh cãi với người lạ về chính trị hoặc lý do tại sao họ không bao giờ nên sử dụng những từ ngữ miệt thị về chủng tộc hoặc sắc tộc. Lúc đó tôi không nghĩ mình biết “người Mỹ Latinh tàng hình” là gì, nhưng cảm giác thì như vậy – tôi giống như đang hoạt động bí mật và liên tục nghe được những gì người da trắng thực sự nói khi họ nghĩ rằng những người họ đang nói chuyện đều là người da trắng.
Khi tôi đề nghị chở mấy người bạn mỗi lần đi đâu, họ lịch sự từ chối. Tôi lái chiếc xe Nissan Sentra màu đỏ cũ kỹ, đã đi được 100,000 dặm mà bố tôi tìm thấy trong một cuộc đấu giá của cảnh sát ngay trước khi tôi thực tập. Phần lưng ghế trước bị rạch toạc và lớp lót cốp xe bị xé toạc để tìm ma túy. Nó hoàn toàn trái ngược với chiếc Chevy Malibus mới bóng loáng mà hai người bạn của tôi lái.
Sau khi hoàn thành kỳ thực tập, tờ báo Midwestern mời tôi làm việc toàn thời gian có phúc lợi. Chỗ ở không được cung cấp như nơi thực tập, nên tôi tìm một căn hộ một phòng ngủ không có đồ đạc gần nơi làm việc. Những biên tập viên và bạn bè tốt bụng đã lục tung gara và tầng hầm để tặng tôi đồ nội thất, và tôi trả góp một chiếc giường bằng thẻ tín dụng của mình. Mặc dù tôi vô cùng xúc động trước sự hào phóng của mọi người, nhưng chẳng bao lâu sau khi chuyển đến căn hộ, tôi nhận ra rằng mình đã quá sức chịu đựng.
Vào ban đêm, một mình trong căn hộ, tôi đứng trước đống hóa đơn mà không có cách nào để trả. Tôi nộp đơn xin thẻ tín dụng đầu tiên của mình tại một hội chợ đại học vào thời điểm họ không đưa ra yêu cầu là cần chứng minh có việc làm, tài sản hoặc người đồng ký kết để có thể tiếp cận hàng nghìn đôla tín dụng.
Những trường hợp khẩn cấp về thẻ tín dụng của tôi bắt đầu từ một học kỳ ở trường (trước khi tôi biết về các khoản vay sinh viên lãi suất thấp), và kết thúc bằng những khoản chi tiêu hàng ngày mà tôi không đủ khả năng chi trả sau khi bắt đầu trả các khoản vay sinh viên.
Tôi cần sự trợ giúp miễn phí, nên đặt lịch hẹn với cố vấn tín dụng do quận cung cấp. Người cố vấn chỉ lớn hơn tôi khoảng một tuổi, cô ấy lắc đầu khi xem qua giấy tờ của tôi.
“Bạn có thể sống cùng bố mẹ không?” cô ấy hỏi. Tôi tự hỏi liệu cô ấy có lái xe Chevy Malibu không.
Chuyển về nhà không phải là một lựa chọn. Tôi cũng từ chối lời đề nghị tiếp theo của cô ấy là xin tiền bố mẹ. Họ làm gì có tiền để cho tôi cơ chứ!
Một người bạn biên tập viên mà tôi từng kể về rắc rối tiền bạc của mình, đưa ra ý tưởng là vay tiền của một người đàn ông tốt bụng mà cả hai chúng tôi đều biết, ông này giàu lắm, và có thể cho tôi vay tiền. Tôi không cảm thấy thoải mái về điều đó, nhưng không còn lựa chọn nào khác.
Tôi và anh gặp nhau ăn trưa tại một quán cà phê ngoài trời để thảo luận về khoản vay hợp nhất mà tôi sẽ trả theo từng tháng. Các điều khoản rất hào phóng: Lãi suất thấp và tôi không phải làm bất cứ điều gì đáng sợ để bảo đảm khoản vay.
Thời đểm ấy, tôi bắt đầu hẹn hò với một nhà báo từng học tại một trường đại học danh tiếng và sau đó học lên cao học. Anh có khả năng tài chính vững mạnh và là một nhà văn tài năng. Tôi cố không nghĩ về việc chúng tôi đến từ những nơi khác nhau về văn hóa và kinh tế cho đến một ngày, tôi phát hiện ra một tấm séc do bố mẹ anh ấy cho trên bàn trong căn hộ của anh. Chỉ vài trăm đôla, nhưng với tôi, nó cũng tương đương với một triệu đôla.
Anh ấy có giàu không? Tôi tự hỏi mình. Anh ấy có biết tôi nghèo không? Tôi ước gì mình có thể nói rằng tôi đã bắt đầu một cuộc trò về sự giàu có theo thế hệ và ý nghĩa của việc không có nó; về việc tôi cảm thấy mình sẽ không bao giờ bắt kịp về mặt tài chính hoặc địa vị xã hội. Nhưng tôi không có đủ lời lẽ hoặc sự trưởng thành để giải thích điều đó hoặc lý do tại sao tôi mệt mỏi vì túng thiếu, căng thẳng và cô đơn. Thay vào đó, tôi lại bắt đầu tranh cãi với anh.
Ngay sau đó, tôi có được một công việc ở Bắc California, nơi chị gái tôi sống. Nhiều năm trước, chị tôi cũng tự mình bươn trải để có tiền học đại học và sau đó là được vào trường luật danh giá. Khi tôi chuyển đi, chị có thể làm cho tôi những gì mà không ai từng làm cho chị khi chị sống sót bằng bánh mì bơ đậu phộng và thạch trong suốt thời gian học luật. Tôi sống cùng chị ấy mà không mất tiền thuê nhà trong một năm, trả hết nợ và tiết kiệm tiền để mua căn hộ riêng.
Tôi và bạn trai chia tay. Kể cả khi tôi không chuyển đi thì gánh nặng trên vai tôi vẫn quá lớn.
Vài năm sau, tôi gặp một người đàn ông tuyệt vời. Anh là một người chủ nhà có trách nhiệm và chưa bao giờ trải qua nỗi lo lắng tột độ khi không biết làm sao để trả tiền thuê nhà hoặc không biết liệu thẻ tín dụng của mình có đủ tiền để trả tiền điều trị tủy răng hay không.
Chúng tôi đính hôn. Tôi không nghĩ đến việc từ bỏ một công việc tốt trong ngành báo chí có ý nghĩa thế nào, vì tôi không thể nhìn xa hơn các hóa đơn và việc bước vào lễ đường như một người bình đẳng, chứ không phải là gánh nặng tài chính, sẽ tuyệt vời biết bao. Rôi tôi cũng trả được món nợ cho ân nhân của mình ở Illinois.
Ở tuổi 31, cuối cùng tôi cũng có thể… thở được. Kể từ đó, tôi tiếp tục viết, nuôi dạy hai đứa con, khởi nghiệp một vài doanh nghiệp, bán một doanh nghiệp và chưa bao giờ coi nhẹ những gì mà kỳ thực tập tại DEI đã giúp tôi trở thành.
DEI cho tôi một cơ hội, nhưng tôi kiếm được công việc của mình và thay đổi hoàn cảnh của mình, qua đó thay đổi quỹ đạo cuộc sống của tôi và cuộc sống của các con tôi.
Tôi chia sẻ câu chuyện của mình để chứng minh việc mất đi các sáng kiến DEI ở đất nước này sẽ là một thảm họa, và chúng ta đã thấy những tác động. Các trường đại học đang cắt giảm chương trình giúp sinh viên da đen, La tinh và LGBTQ+ vào học và phát triển tại trường đại học. Bằng cách làm mất ổn định Bộ Giáo dục, chính quyền Trump đang khiến các chương trình hỗ trợ tài chính và cho vay sinh viên rơi vào tình trạng hỗn loạn.
Nếu không có khoản vay dành cho sinh viên, tôi sẽ không bao giờ có thể hoàn thành chương trình học. Hoàn cảnh của tôi không hề dễ dàng, nhưng tôi cũng biết rằng nó có thể khó khăn hơn rất nhiều nếu tôi phải chịu sự phân biệt chủng tộc và phân biệt đối xử.
Nắp cốp xe Nissan của tôi được giữ chặt bằng dây cao su và sẽ nhấp nhô lên xuống khi tôi lái xe. Nhưng với tư cách là một người “Whitina,” cảnh sát chưa bao giờ chặn tôi lại như một sinh viên người Latinh mà tôi đã viết về hồi còn học đại học, người liên tục bị chặn lại vì anh ta da nâu và lái một chiếc xe mui trần có đầy đủ chức năng. Tôi chỉ có thể tưởng tượng được nỗi kinh hoàng khi bị ném vào trại giam và biến mất.
Các chương trình đa dạng không phải là sự cho không. Họ tạo ra sân chơi bình đẳng để nơi làm việc, trường học và chính phủ phản ánh tốt hơn nước Mỹ. Ví dụ, người Mỹ gốc Latinh chiếm gần 20% dân số Hoa Kỳ, nhưng chỉ có 8% là nhà báo. Trong số hàng trăm người bị sa thải khỏi các tòa soạn báo in và báo điện tử vào năm 2024, có một số lượng lớn là người da màu.
DEI đã cho tôi một cơ hội, nhưng tôi đã kiếm được công việc và thay đổi hoàn cảnh của mình, qua đó thay đổi quỹ đạo cuộc đời tôi và cuộc sống của các con. Hai đứa con trai tôi đang học đại học, tôi đã dạy chúng cách tin vào bản thân mình, yêu thương và trân trọng bản sắc Latin của mình. Tôi cũng thú nhận với các con những điều tôi đã học được một cách khó khăn về sức khỏe tài chính.
Gia đình tôi là nơi hội tụ nhiều thành phần giống như nhiều người dân ở đất nước này, và tôi tin rằng sự đa dạng, công bằng và hòa nhập là những gì làm nên nước Mỹ vĩ đại, chứ không phải là cản trở những người trẻ tuổi đang cố gắng có được nền giáo dục tốt và một công việc tử tế.
***
(*) DEI là viết tắt của “Diversity, Equity, and Inclusion”, có nghĩa là “Đa dạng, Công bằng và Hòa nhập.” Chiến lược này tập trung vào việc đa dạng hóa, đồng thời tạo ra những cơ hội bình đẳng cho người lao động, bất kể giới tính, độ tuổi, sắc tộc, văn hóa. Doanh nghiệp Mỹ, đặc biệt sau khi ông Trump đắc cử, đã tự mình cắt giảm các hoạt động DEI, thậm chí xóa từ DEI và các cụm từ liên quan khỏi các văn bản nội bộ. Một số chương trình DEI do chính phủ liên bang tài trợ ở các trường đại học cũng đã bị hủy bỏ hoặc hạn chế sử dụng. Các thay đổi này xuất phát từ việc các doanh nghiệp và cơ sở giáo dục lo ngại về việc DEI có thể dẫn đến việc ưu tiên các yếu tố khác thay vì năng lực.
(lược dịch)
The post Câu hỏi ‘Bạn là ai?’ khiến cuộc sống của tôi thay đổi appeared first on Saigon Nhỏ.
