Đại Hội Đảng XIV đang bị bủa vây bởi những đồn đoán, tâm điểm là hai cái tên Phan Văn Giang và Tô Lâm, ai sẽ ngồi vào ghế tổng bí thư nhiệm kỳ tới. Trong khi đó, giới “chop bu” CSVN rơi vào tình thế buộc phải thay đổi nhưng theo chiều hướng “công an trị” hay “quân đội trị.”
Một bầu không khí chính sự từ ngột ngạt đến nghẹt thở đang bao trùm giới “chop bu” CSVN. Tổng Bí Thư Tô Lâm liên tục tích cực yêu cầu các tiểu ban chuẩn bị Đại Hội Đảng XIV, tiếp tục hoàn thiện công tác nhân sự để trình tại hội nghị Trung Ương 15. Đây được xem là hội nghị cuối nhiệm kỳ Đảng khóa XIII nhưng lại đang còn là một ẩn số về ngày tổ chức. Sự bất thường này không phải ngẫu nhiên, mà đang cho thấy giới nội bộ CSVN đang đối đầu gay gắt, chưa thể dàn xếp, phân chia ghế ổn thỏa đặc biệt là những chiếc ghế quyền lực ở thượng tầng.
Trong khi truyền thông CSVN vẫn đang còn hạn chế đưa tin về nhân sự cấp cao thì không gian mạng xã hội lại dồn dập những đồn đoán về từng cá nhân lẫn chức vụ đi kèm của các ủy viên Bộ Chính Trị và Ban Bí Thư khóa mới.
Thu hút sự quan tâm của dư luận nhiều nhất chính là nhóm “tứ trụ” đương nhiệm gồm: Tổng Bí Thư Tô Lâm, Thủ Tướng Phạm Minh Chính, Chủ Tịch Nước Lương Cường và Chủ Tịch Quốc Hội Trần Thanh Mẫn tưởng chừng bất khả xâm phạm, chí ít hai trong số 4 người này sẽ tái đắc cử.
Nhưng thật bất ngờ, đồn đoán đã đưa ra kịch tính cho rằng cả bốn đều phải về hưu sau Đại Hội XIV, nhường ghế lại cho một thế hệ lãnh đạo mới với những cái tên Phan Văn Giang, Lê Minh Hưng, Trần Cẩm Tú và Đỗ Việt Chiến. Trong đó, chi tiết gây sốc nhất là việc ông Tô Lâm thất bại trước Bộ Trưởng Quốc Phòng Phan Văn Giang trong cuộc đua giành giữ ghế quyền lực đứng đầu Đảng: tổng bí thư.
Nếu điều đó xảy ra, đây quả là cơn địa chấn tại chính trường Việt Nam, bất ngờ trên cả bất ngờ. Bởi từ nhiều thập niên qua, ghế tổng bí thư luôn thuộc về những nhân vật thuần chính trị, xuất thân từ công tác Đảng, lý luận tuyên giáo hoặc tổ chức. Một tướng lĩnh quân đội như ông Giang lại ngồi vào vị trí ấy không chỉ chưa từng có trong tiền lệ mà còn phá vỡ thông lệ, chẳng khác gì nói lên rằng CSVN đang thay đổi, chuyển hướng từ chính trị sang quân sự.
Khi công tác nhân sự bị kéo dài từ hội nghị Trung Ương 11 cho đến hội nghị Trung Ương 15 mà vẫn chưa cho thấy tín hiệu CSVN chốt phương án cuối cùng để trình đại hội, thì rất dễ hiểu đây không phải là những cuộc gặp bàn thảo chính sách hay chủ trương, mà là những cuộc chiến và sự thỏa thuận ngầm nhưng cân não giữa các phe nhóm, nổi bật là ba thế lực: Hành chính – Chính Phủ, Quân Đội và Công An – Nội Chính. Trong đó, khối hành chính chính phủ gần như đã bị loại khỏi cuộc chiến.
Từ sau Đại Hội XIII, quyền lực của Chính Phủ và cá nhân của Thủ Tướng Phạm Minh Chính liên tục bị tấn công bởi các chiến dịch kiểm tra, thanh tra, xử lý sai phạm khiến phe Chính Phủ rơi vào thế phòng thủ kéo dài.
Ngược lại, phe Công An – Nội Chính dưới sự hậu thuẫn của ông Tô Lâm đã vươn lên mạnh mẽ, trở thành trung tâm quyền lực thực sự. Lợi dụng công cuộc “đốt lò”chống tham nhũng, tiêu cực, ông Tô Lâm cùng phe nhóm gần như tung hoành ngang dọc trên tất cả mặt trận, can thiệp thô bạo vào những lĩnh vực kinh tế, hành chính thậm chí là hoạch định chính sách thuộc truyền thống của Chính Phủ, từng bước đẩy lùi các đối thủ, ngay cá nhân ông Phạm Minh Chính cũng thụt lùi sâu trong cuộc đua quyền lực, không thể vực dậy được.
Tuy nhiên, sự trỗi dậy quá mạnh phe cánh Tô Lâm tạo sự phản ứng ngược trong nội bộ CSVN. Các ủy viên Trung Ương Đảng lo sợ “công an trị” sẽ đe dọa quyền lực và lợi ích của họ, rồi hệ thống chính trị nếu tập trung quá mức vào một lực lượng sẽ làm mất cân bằng, gây lạm quyền, nguy hoại cho chế độ càng nhiều hơn.
Phe Phan Văn Giang (Quân Đội) thì trái lại, âm thầm và lặng lẽ. Khác với công an, quân đội có vị thế lịch sử, là lực lượng được coi là trụ cột của chế độ và có mức độ độc lập nhất định trong hệ thống chính trị.
Sau khi Chủ Tịch Nước Lương Cường thất bại trong “liên minh Phạm Minh Chính – Trần Thanh Mẫn” để đấu với ông Tô Lâm, giành quyền ảnh hưởng tại Bộ Chính Trị, thì đổi chiến thuật lui về “sân nhà” quân đội để cùng các tướng lĩnh quân đội gia cố sức mạnh. Họ thực hiện chiến lược “lùi một bước-tiến nhiều bước,” xây dựng hình ảnh quân đội là một lực lượng ổn định, kỷ luật và đặc biệt là dần dần đi từ âm thầm ra đến công khai, đưa quân đội trở lại chính trường đúng thời điểm để đối trọng lực lượng công an.
Ngoài ra, cũng giống như ông Tô Lâm khi cử Công An-Nội Chính đi cát cứ địa, quân đội tích cực chuẩn bị đưa nhiều ứng cử viên vào tham dự Đại Hội XIV, đồng thời xây dựng hình ảnh Bộ Trưởng Quốc Phòng Phan Văn Giang đủ bản lĩnh trở thành nhà lãnh đạo chiến lược quốc gia.
Nắm trong tay phe Công An – Nội Chính, đồng thời đang là bí thư quân ủy Trung Ương nhưng ông Tô Lâm không đủ tầm ảnh hưởng để điều khiển được quân đội. Cho nên, dù phát hiện chiến thuật đối trọng của Lương Cường, Phan Văn Giang ở quân đội nhưng ông bất lực. Chính vì vậy, những ngày qua đồn đoán về chiến thắng của Phan Văn Giang trước Tô Lâm mỗi lúc lan rộng.
Tuy nhiên, nếu chỉ vậy mà kết luận ông Tô Lâm thất bại thì quá sớm. Đến thời điểm hiện tại, ông vẫn giữ ảnh hưởng sâu rộng trong Bộ Chính Trị, Ban Bí Thư. Kinh nghiệm chính trị của ông Tô Lâm cũng được giới phân tích chính sự đánh giá có kinh nghiệm hơn ông Lương Cường, Phan Văn Giang hay bất cứ đối thủ nào khác.
Trước những đồn đoán thất bại, người ta vẫn thấy một Tô Lâm xuất hiện dày đặc trên các phương tiện thông tin đại chúng, vẫn có những phát ngôn đầy mị dân, không có dấu hiệu gì cho thấy ông chấp nhận rời sân hoặc bị đối thủ lật đổ thành công.
Mâu thuẫn cốt lõi lúc này là, giới “chop bu” CSVN không muốn một cá nhân hoặc phe nhóm nào tập trung quyền lực quá mức, không muốn Việt Nam trở thành nơi “công an trị” nên bỏ phiếu “kín” hạ bệ ông Tô Lâm. Tuy nhiên, họ lại đưa ông Phan Văn Giang lên chẳng khác gì chuyển thể từ “công an trị” sang thành “quân đội trị.” Lâu nay, ghế tổng bí thư chỉ thuộc về người thuần chính trị, thuần đảng nay nếu vào tay người của quân đội sẽ làm thay đổi cả trật tự xã hội và truyền thống, mở ra nguy cơ mới không kém phần nhạy cảm.
Cuộc đối đầu ngầm giữa hai khối quyền lực quân đội và công an đã nhen nhóm từ nhiều nhiệm kỳ qua. Nó không phải cuộc chiến nổ súng, cũng chẳng phải đối đầu công khai mà là sự cạnh tranh về lợi ích và quyền kiểm soát Việt Nam trong nhiều năm tới. Một bên là hệ thống an ninh vốn ngày càng mạnh lên nhờ khả năng kiểm soát thông tin và trật tự xã hội. Một bên là quân đội, lực lượng từng giữ vai trò xương sống của chế độ, giờ muốn lấy lại vị thế lịch sử của mình. Và một bên là ông Giang giữa “cơn bão” đồn đoán tổng bí thư kế nhiệm, còn ông Tô Lâm vẫn đang là kẻ áp đảo bàn cờ quyền lực chính trị.
Ông Phan Văn Giang quả thực là ẩn số khó đoán nhất ngay thời điểm Đại Hội XIV ở giai đoạn gấp rút, hành lang vận động cũng gấp rút và đầy rủi ro đối với truyền thống chính trị của Đảng. Bản thân giới “chop bu” CSVN muốn củng cố lại trật tự bộ máy, không muốn có một “triều đại Tô Lâm” hiện diện, nhưng liệu có dám trao toàn bộ quyền lực cho quân đội? Thay đổi là cần thiết, nhưng đến mức độ nào thì còn lưỡng lự.
Trong hoàn cảnh này, việc kéo dài thời gian diễn ra hội nghị Trung Ương 15 không chừng lại là điểm lợi cho ông Tô Lâm, vì ông vẫn là người đang cầm chịch chính trường Việt Nam, nắm quyền sinh sát trong tay.
The post Đại Hội XIV: ‘Công An trị’ hay ‘Quân Đội trị?’ appeared first on Saigon Nhỏ.
