Gần hai thập niên trôi qua, hàng trăm hộ dân ở xã Vạn Phúc, huyện Thanh Trì, Hà Nội vẫn chìm trong nỗi uất nghẹn. Mảnh đất nông nghiệp của cha ông họ bỗng chốc bị “sang tên đổi chủ” một cách mờ ám, được hợp thức hóa bởi một chuỗi sai phạm có hệ thống, phơi bày cách một doanh nghiệp nhỏ có thể thao túng cả bộ máy chính quyền từ cấp địa phương đến tận thành phố. Câu chuyện không chỉ là vụ lừa đảo chiếm đoạt đất, mà là bản cáo trạng về sự lũng đoạn quyền lực, nơi công lý bị bẻ cong và niềm tin của người dân bị chà đạp.
Kịch bản chiếm đoạt từ những chữ ký của người chết
Bi kịch bắt đầu vào năm 2007, khi Công ty TNHH Xây dựng công trình Hoàng Hà lập khống 234 hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, thâu tóm gần 5 héc-ta (49,332 m²) đất nông nghiệp của người dân địa phương. Thủ đoạn của họ trắng trợn đến mức khó tin: giả mạo chữ ký của những người đã khuất.
Trong chồng hợp đồng được chính quyền “hợp thức hóa,” có chữ ký của ông Nguyễn Văn Mão, người đã mất từ năm 2005, và ông Hoàng Minh Thảo, qua đời từ năm 2006. Làm sao người đã yên nghỉ trong lòng đất lại có thể “đội mồ sống dậy” để ký giấy bán đi mảnh đất của cha ông? Chưa dừng lại ở đó, chữ ký của một người dân không biết chữ cũng xuất hiện, cùng với 89 trường hợp khác đến nay vẫn khẳng định họ chưa bao giờ đặt bút ký vào bất kỳ hợp đồng chuyển nhượng nào. 83 hợp đồng khác lại thiếu chữ ký của đầy đủ các thành viên trong hộ gia đình theo quy định.
Vở kịch này không thể hoàn hảo nếu thiếu “sự tiếp tay” của chính quyền cấp xã. UBND xã Vạn Phúc, mà người đứng đầu khi đó là Chủ Tịch Nguyễn Văn Vụ, đã chứng thực toàn bộ 234 hợp đồng ma quỷ này. Tuy nhiên, quá trình chứng thực đã chà đạp lên mọi quy định pháp luật cơ bản: không có phiếu yêu cầu, không có lời chứng, không được vào sổ chứng thực. Quan trọng hơn, người dân khẳng định không một ai có mặt tại UBND xã để ký tên trước mặt người có thẩm quyền, một hành vi vi phạm trắng trợn Nghị định 75 năm 2000 của Chính Phủ. Chính Báo cáo của đoàn kiểm tra năm 2018 sau này cũng phải thừa nhận rằng việc chứng thực của xã là “chưa đúng theo quy định.”
Đối với những người nông dân một nắng hai sương, hành động của chính quyền xã không khác gì một sự phản bội. Họ đã bị chính những người lẽ ra phải bảo vệ quyền lợi cho mình đẩy vào cảnh mất đất, mở đường cho một vụ chiếm đoạt tài sản quy mô lớn.
Bức tường quyền lực và sự thăng tiến bất thường
Nếu như sai phạm ở cấp xã là viên gạch đầu tiên, thì hành vi của các cán bộ cấp thành phố đã xây nên cả một “bức tường” vững chắc để hợp thức hóa và che đậy cho tội ác. Nỗi oan của người dân càng nhân lên gấp bội khi họ chứng kiến những cá nhân chịu trách nhiệm lại được thăng tiến một cách khó hiểu.
Nhân vật trung tâm trong giai đoạn này là ông Nguyễn Trọng Đông. Vào thời điểm 2009-2012, với tư cách là phó giám đốc Sở Tài Nguyên và Môi Trường Hà Nội, ông Đông bị tố cáo đã cố tình bỏ qua những dấu hiệu vi phạm hình sự rõ ràng: hợp đồng giả mạo chữ ký người đã chết, không có thủ tục nộp thuế, không đăng ký biến động đất đai. Thay vì chỉ đạo xác minh, làm rõ, ông Đông lại tham mưu để UBND TP Hà Nội ra quyết định công nhận rằng Công ty Hoàng Hà “đã hoàn thành việc nhận chuyển nhượng,” biến những hợp đồng giả mạo thành giấy tờ hợp pháp, giáng một cú đấm quyết định vào nỗ lực đòi lại đất của người dân.
Điều khiến dư luận phẫn nộ là con đường quan lộ của ông Nguyễn Trọng Đông. Năm 2011, ông vướng vào một lùm xùm chấn động khi bị phát hiện nhờ cấp dưới đi thi hộ. Tưởng rằng sự nghiệp sẽ bị ảnh hưởng, nhưng ngược lại, ông Đông lại được thăng tiến thần tốc, lần lượt giữ chức giám đốc Sở Tài Nguyên và Môi Trường và hiện nay là phó chủ tịch UBND TP Hà Nội. Sự thăng tiến này, đối với những người dân Vạn Phúc, giống như một bức tường quyền lực được dựng lên để bảo vệ cho những quyết định sai trái trong quá khứ, khiến hành trình đi tìm công lý của họ càng thêm vô vọng.
Khi công lý bị từ chối ở cửa cơ quan điều tra, sự oan uất của người dân đã lên đến tột cùng. Suốt gần một thập niên ròng rã gửi đơn tố cáo, họ chỉ nhận lại được sự im lặng hoặc những quyết định khó hiểu của Công An huyện Thanh Trì và sự đùn đẩy trách nhiệm giữa các cơ quan cấp thành phố, từ PC01 lòng vòng sang PC03, biến cuộc đấu tranh của người dân thành một cuộc chiến không cân sức.
Thao túng từ cấp xã đến lãnh đạo cao nhất Hà Nội
Nỗi ai oán của người dân không chỉ đến từ việc mất đất, mà nó càng nhân lên gấp bội khi họ phải tận mắt chứng kiến những kẻ chịu trách nhiệm trực tiếp cho sai phạm lại được thăng quan tiến chức, tạo nên một bức tường quyền lực vững chắc để che đậy cho tội ác.
Vụ việc ở Vạn Phúc chính là minh chứng điển hình cho hệ thống lũng đoạn này, bắt đầu từ cấp xã với ông Nguyễn Văn Vụ và được hợp thức hóa ở cấp Sở bởi ông Nguyễn Trọng Đông. Chính con đường thăng tiến bất thường của ông Đông lên đến ghế Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội đã là một thông điệp thách thức công lý, cho thấy sai phạm có thể được tưởng thưởng và những quyết định sai trái sẽ được chính quyền lực bảo vệ.
Bức tường quyền lực đó không chỉ che chắn cho vụ Vạn Phúc. Nó đã tạo ra một “hành lang an toàn” cho những sai phạm còn lớn hơn, táo tợn hơn diễn ra ngay dưới sự điều hành của Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh. Vụ bê bối 30,000 tỷ tại Vinhomes Ocean Park đã trả lời cho những câu hỏi về sự thao túng đó, không phải bằng phỏng đoán, mà bằng chính những văn bản pháp lý:
Vingroup đã ngang nhiên “biến” đất công cộng thành biệt thự thương mại vì được chính các cơ quan của Hà Nội “bật đèn xanh.” Bằng chứng là Giấy phép xây dựng số 24/GPXD, một văn bản do chính quyền cấp đã cho phép xây dựng các công trình nhà ở trái ngược hoàn toàn với quy hoạch chi tiết 1/500, vốn xác định đây là đất công cộng.
Việc cấp rồi thu hồi hàng nghìn giấy chứng nhận không phải là sai sót, mà là dấu hiệu của một kịch bản đã được chỉ đạo nhưng thất bại. Chính Văn phòng đăng ký đất đai Hà Nội, một cơ quan dưới quyền UBND Thành phố, đã “sáng tạo” ra một loại giấy chứng nhận què quặt để cố hợp thức hóa cái sai. Khi sự việc vỡ lở, cũng chính cơ quan này, bằng Văn bản 2044 và 2115, đã phải tự mình thừa nhận sai phạm và thu hồi toàn bộ, đẩy hàng nghìn nhà đầu tư vào cảnh trắng tay.
Chuỗi hành động mâu thuẫn, từ cấp phép sai đến thu hồi vội vã, không thể là hành vi tự phát của một vài cá nhân cấp dưới. Nó cho thấy dấu hiệu của một sự chỉ đạo từ cấp cao hơn. Với một phó chủ tịch có “tiền án” từ vụ Vạn Phúc như ông Nguyễn Trọng Đông trong bộ máy lãnh đạo, và một đại án diễn ra ngay dưới quyền quản lý của chủ tịch Trần Sỹ Thanh, câu hỏi không còn là “liệu có hay không” một hệ thống lũng đoạn, mà là hệ thống đó đã ăn sâu đến mức nào và ai là người đứng sau thao túng?
Từ Vạn Phúc đến Ocean Park, kịch bản chỉ khác về quy mô, còn bản chất vẫn là một: tài sản của cộng đồng, của người dân bị chiếm đoạt bởi sự tiếp tay của một bộ phận quan chức biến chất. Niềm tin của 234 hộ dân Vạn Phúc và hàng nghìn nhà đầu tư Ocean Park đã bị chính quyền thủ đô chà đạp bởi chính người chịu trách nhiệm cao nhất là ông Trần Sỹ Thanh.
The post Lũng đoạn tham nhũng đất đai giữa thủ đô Hà Nội appeared first on Saigon Nhỏ.
