Mùa thu năm 1983, một hiện tượng văn hóa lan rộng khắp nước Mỹ, khơi mào cuộc tranh luận trên toàn quốc về những thực tế nghiệt ngã của chiến tranh hạt nhân. Đài truyền hình ABC chuẩn bị phát sóng một bộ phim truyền hình có tên “The Day After.”
Bộ phim được quảng bá rầm rộ trong nhiều tháng và vào ngày 20 Tháng Mười Một, thu hút một lượng lớn khán giả với hình ảnh mô tả sinh động về một cuộc tấn công hạt nhân hư cấu. Phim khắc họa hậu quả tức thời của một cuộc giao tranh hạt nhân giữa Hoa Kỳ và Liên Xô, cho thấy một thị trấn nhỏ ở Kansas bị phá hủy hoàn toàn và số ít người sống sót đang phải gánh chịu những hậu quả khủng khiếp của phóng xạ.
Việc đạo diễn Nicholas Meyer chủ ý lựa chọn sử dụng hình ảnh tỉnh táo và gây hoang mang như vậy là một tuyên bố mạnh mẽ, và bộ phim được ca ngợi rộng rãi vì giáo dục công chúng về những hậu quả khủng khiếp của căng thẳng Chiến Tranh Lạnh.
Tuy nhiên, chỉ vài tuần trước khi “The Day After” ra mắt, một chương trình truyền hình khác dành cho một đối tượng khán giả hoàn toàn khác đề cập đến cùng một chủ đề: sự hủy diệt hạt nhân. Trong năm tập phim, chương trình thiếu nhi được yêu thích, “Mister Rogers’ Neighborhood,” khám phá hậu quả của sự xâm lược quốc tế theo phong cách nhẹ nhàng và dễ hiểu đặc trưng của mình bằng… những con rối.
Kể từ khi bắt đầu vào năm 1968, “Mister Rogers’ Neighborhood” có bề dày lịch sử trong việc đề cập đến những vấn đề phức tạp, thực tế theo những cách dễ hiểu đối với khán giả nhỏ tuổi.
Fred Rogers, người dẫn chương trình, không né tránh những chủ đề khó, thay vào đó, ông chọn cách tiếp cận bằng sự đồng cảm và thấu hiểu. Khi thảo luận về quyền công dân, ông không thuyết giảng, mà chỉ đơn giản mời người bạn của mình, Officer Clemmons, một người đàn ông da đen, cùng tham gia một bể bơi bơm hơi, một tuyên bố nhẹ nhàng nhưng mạnh mẽ về việc xóa bỏ phân biệt chủng tộc.
Rogers cũng giúp trẻ em vượt qua tình trạng cha mẹ ly hôn thông qua các con rối và khám phá những khuyết tật thể chất bằng cách giới thiệu cho khán giả Jeff Erlanger, một cậu bé phải ngồi xe lăn. Khả năng kết nối độc đáo với trẻ em về những chủ đề này mang lại cho Rogers danh tiếng là một tiếng nói đáng tin cậy và an ủi nhiều người.
Đầu những năm 1980, Rogers nhận ra nỗi sợ hãi chiến tranh hạt nhân lan rộng, một mối lo ngại lớn đối với người lớn trong thời kỳ đỉnh cao của Chiến Tranh Lạnh, cũng đang ảnh hưởng đến trẻ em. Các cuộc khảo sát cho thấy nhiều trẻ em lo lắng về khả năng xảy ra xung đột hạt nhân. Rogers tin nếu trẻ em nghe về những nỗi sợ hãi này, ông có trách nhiệm giúp các em hiểu và đối phó. Vì vậy, vào mùa hè năm 1983, ông lên ý tưởng và ghi hình một loạt phim gồm năm phần về chủ đề này.
Phần phim năm tập, có tựa đề “Xung Đột,” diễn ra tại Neighborhood of Make-Believe, một thế giới đầy rẫy những con rối. Câu chuyện bắt đầu khi King Friday, người cai trị vương quốc, nhận được một “bản ghi máy tính” cho thấy vương quốc Southwood lân cận đang chế tạo bom. Hoảng sợ, King Friday ra lệnh cho thần dân của mình bắt đầu chế tạo vũ khí để đối phó với kẻ thù, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc bỏ bê những nhu cầu quan trọng khác.
Không phải ai cũng bị thuyết phục. Hai nhân vật, Lady Elaine Fairchilde và Lady Aberlin, quyết định tự mình chứng kiến. Họ đến Southwood và phát hiện ra người dân ở đó không hề chế tạo bom – họ đang xây một cây cầu. Tất cả chỉ là một sự hiểu lầm. Câu chuyện, theo phong cách kinh điển của ông Rogers, giải quyết xung đột một cách hòa bình, cho thấy đối thoại và thấu hiểu có thể ngăn chặn bạo lực không cần thiết.
Mục tiêu của Rogers không phải là dọa trẻ em mà chỉ trao quyền cho các bé. Như ông giải thích vào thời điểm đó, loạt phim được dàn dựng để cung cấp cho các gia đình một cách để nói về khái niệm chiến tranh và quan trọng hơn, cho thấy mọi người có thể giải quyết xung đột của mình bằng cách nói chuyện và đối mặt với cảm xúc.
Các tập phim “Xung Đột” khơi dậy những cuộc trò chuyện ý nghĩa trong lớp học, với các giáo viên sử dụng các cảnh quay để thảo luận về hậu quả của chiến tranh. Không giống như “The Day After,” vốn bị coi là không phù hợp với trẻ em dưới 12 tuổi, Rogers chứng minh rằng ai cũng có thể đề cập đến một chủ đề nặng nề mà không gây ra nỗi sợ hãi. Ông tin vào sức mạnh của việc trò chuyện, với câu nói nổi tiếng: “Điều gì có thể đề cập đến thì đều kiểm soát được.”
Sau lần phát sóng đầu tiên, các tập phim “Xung Đột” không bao giờ được phát sóng lại. Khi căng thẳng Chiến Tranh Lạnh dịu bớt vào cuối những năm 1980, các tập phim này trở thành lỗi thời, tuy nhiên xuất hiện trở lại trên mạng trong thời gian ngắn vào năm 2017 trước khi bị gỡ bỏ, trở thành một viên nang thời gian hấp dẫn về một kỷ nguyên độc đáo trong lịch sử.
Đối với một thế hệ trẻ em lớn lên với nỗi sợ hãi rõ rệt về xung đột hạt nhân, Fred Rogers mang đến một giọng nói nhẹ nhàng, trấn an, giúp các em định hình và sống trong một thế giới thường mang cảm giác đáng sợ và mất kiểm soát.
The post Mister Rogers từng dạy trẻ em về chiến tranh hạt nhân appeared first on Saigon Nhỏ.
