Các luật sư ở Việt Nam đang lên tiếng bày tỏ lo ngại trước một quy định mới do chính phủ ban hành liên quan đến thẩm quyền cấp chứng chỉ hành nghề luật sư.
Hôm 11 tháng 6, Chính phủ ban hành Nghị định 121 với nội dung quy định việc phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quan lý nhà nước của Bộ Tư pháp.
Điểm đáng chú ý là nghị định này trao cho chủ tịch UBND cấp tỉnh quyền cấp chứng chỉ, thu hồi chứng chỉ, và cấp lại chứng chỉ hành nghề luật sư. Điều mà trước nay vốn thuộc thẩm quyền của Bộ Tư pháp.
Nếu không có gì thay đổi, quy định mới này sẽ có hiệu lực vào ngày 1 tháng 7 năm 2025, chỉ hơn hai tuần sau khi ban hành.
Trái luật
Trên thực tế, thẩm quyền cấp chứng chỉ hành nghề cho luật sư đã được quy định chi tiết tại Luật luật sư năm 2006. Theo luật này, Bộ trưởng Tư pháp mới có quyền cấp mới, thu hồi, và cấp lại chứng chỉ hành nghề luật sư.
Nghị định là một văn bản do chính phủ ban hành với mục đích hướng dẫn thi hành luật. Do vậy, nội dung của một nghị định phải tuân thủ nội dung của văn bản luật.
Trong trường hợp này, Nghị định 121 đang tồn tại nội dung trái với quy định của Luật luật sư 2006, do trao thẩm quyền cấp, thu hồi, và cấp lại chứng chỉ hành nghề luật sư cho chủ tịch UBND tỉnh, đối tượng nằm ngoài quy định của luật.
Bình luận về hiện tượng này, Luật sư Trần Đình Dũng thuộc Đoàn Luật sư Thành phố Hồ Chí Minh đã viết trên trang Facebook cá nhân của ông rằng “khi nghị định vượt ra ngoài phạm vi điều luật là đảo lộn sai trái hệ thống pháp luật.” Ông kết luận “Nghị định của Chính phủ mà “phủ đầu” trên luật, thử hỏi còn đâu luật pháp của Quốc Hội ban hành?”
Đồng tình với ý kiến của luật sư Trần Đình Dũng, một luật sư đang hành nghề ở phía bắc nhận định với RFA dưới điều kiện ẩn danh rằng “về nguyên tắc văn bản luật do Quốc hội ban hành thì chỉ có Quốc hội mới có quyền sửa đổi”. Do vậy, theo vị này “việc cơ quan hành pháp ban hành nghị định sửa luật là sai thẩm quyền có dấu hiệu lộng quyền”.
Thiên vị chính quyền
Quy định mới sẽ tạo ra sự thiên vị hiển nhiên cho vị chủ tịch ủy ban nhân nhân trong các vụ tranh chấp pháp lý mà họ là bên bị.
Trao đổi với RFA, một luật sư lấy ví dụ “nếu một luật sư hành nghề ở Hà Nội nhận vụ án hành chính khởi kiện ông Chủ tịch UBND Tp Hà Nội, thì sẽ rất dễ nảy sinh tình trạng nể nang, sợ hãi do ông chủ tịch có quyền tước chứng chỉ hành nghề luật sư bất kỳ lúc nào”.
Việc chính quyền tỉnh, thành phố bị kiện không phải là hiếm.
Theo luật sư Đặng Đình Mạnh, một luật sư có nhiều năm kinh nghiệm hành nghề ở Việt Nam, thì án hành chính xuất hiện “khá nhiều” vì việc “ủy ban ra văn bản trái luật” cũng xảy ra thường xuyên.
Vị cựu thành viên của đoàn luật sư Thành phố Hồ Chí Minh cho biết “thường chính quyền ra những văn bản liên quan đến thu hồi đất đai, nhà cửa, thì chỉ cần đụng vào một khu vực thôi, có thể sẽ có hàng trăm hộ dân đâm đơn kiện”.
Nếu luật sư nào xuất thân ở cùng địa phương và nhận hỗ trợ người dân kiện chính quyền, sẽ dân đến tình trạng “sợ hãi sự trả đũa từ ủy ban”. Trong trường hợp đó thì người dân chắc chắn là bên bị thiệt.
Coi luật sư là đối tượng
Nghị định 121 và quy định cho chủ tịch UBND tỉnh quyền sinh sát đối với luật sư, thể hiện “tư duy cố hữu” của chế độ, theo một luật sư đang hành nghề ở trong nước.
Vị này cho rằng quy định trên bộc lộ bản chất của chế độ, vốn “thiên về kiểm soát”, không chấp nhận tự do và đối lập.
Còn luật sư Đặng Đình Mạnh thì cho rằng bằng việc thông qua Nghị định mới “chính quyền đang coi luật sư là đối tượng” cần phải đối phó, hơn là trợ tá pháp lý.
Tin từ RFA Read More
