Theo mô tả dè dặt chữ nghĩa của báo chí nhà nước CSVN về kết quả đàm phán thuế quan giữa Việt Nam – Mỹ, là Tô Lâm bày tỏ vui mừng trước sự phát triển mạnh mẽ và tốt đẹp của quan hệ song phương, an lòng vì đã thống nhất Tuyên bố chung Việt Nam – Mỹ về khuôn khổ hiệp định thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng. Tô Lâm cũng không quên nhắc, là xin Mỹ sớm công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường và bỏ hạn chế xuất khẩu đối với một số mặt hàng công nghệ cao.
Nhưng hầu hết, ai cũng nhận thấy là Việt Nam đã bị ép “dưới cơ” đàm phán, và phải mở toang thị trường của mình cho Mỹ, đặc biệt cho Mỹ quyền giám sát, nhận định các lô hàng sang Mỹ là thuần sản xuất nội địa, hay là transhipping, tức hàng Trung Quốc dán nhãn made in Việt Nam, né thuế để vào Mỹ.
Một ngày sau khi tin tức loan đi, Trung Quốc đã lên tiếng cảnh cáo về các thỏa thuận thương mại ‘gây tổn hại’ đến các bên khác sau hiệp ước Việt-Mỹ, dĩ nhiên là tức giận ngỏ ý đến đàn em cộng sản Việt Nam.
“Các cuộc đàm phán và thỏa thuận liên quan không nên nhắm mục tiêu hoặc gây tổn hại đến lợi ích của các bên thứ ba,” một phát ngôn viên Trung Quốc cho biết hôm 3 Tháng Bảy.
“Trung Quốc luôn chủ trương rằng tất cả các bên nên giải quyết những khác biệt về kinh tế và thương mại thông qua đối thoại và tham vấn bình đẳng,” phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mao Ninh cho biết.
“Đồng thời, các cuộc đàm phán và thỏa thuận liên quan không nên nhắm mục tiêu hoặc gây tổn hại đến lợi ích của các bên thứ ba,” bà nói.
Thỏa thuận được công bố vào thứ Tư là hiệp ước đầy đủ đầu tiên mà ông Trump đã ký kết với Việt Nam – một quốc gia châu Á, và các nhà phân tích cho rằng nó có thể hé lộ khuôn mẫu mà Washington sẽ sử dụng với các quốc gia khác vẫn đang hy vọng đạt được thỏa thuận.
Điều này diễn ra chưa đầy một tuần trước thời hạn tự đặt ra của ông Trump vào ngày 9 tháng 7 để áp dụng mức thuế quan cao hơn đối với các đối tác thương mại của Mỹ nếu các thỏa thuận không đạt được.
Hành động khiêu khích
Ông Trump cho biết Mỹ sẽ áp thuế 20% đối với nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam, giảm so với mức thuế ban đầu 46% được công bố vào tháng Tư.
Tuy nhiên, mức thuế 40% vẫn sẽ áp dụng đối với hàng hóa quá cảnh qua nước này để lách các rào cản thương mại cao hơn – một hoạt động được gọi là “chuyển tải” – transhipping.
Cố vấn thương mại của ông Trump, Peter Navarro, đã gọi đích danh Việt Nam là “thuộc địa của Trung Quốc”, nói rằng một phần ba sản phẩm của Việt Nam là hàng hóa Trung Quốc được dán nhãn lại.
Nhưng cái khó là hầu hết nguyên liệu thô từ Trung Quốc – nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cũng là huyết mạch của các ngành công nghiệp sản xuất của Việt Nam.
“Từ góc độ toàn cầu, có lẽ điểm thú vị nhất là thỏa thuận này một lần nữa dường như phần lớn là chĩa mũi dùi về Trung Quốc,” Capital Economics cho biết.
Tổ chức này cho biết các điều khoản về chuyển tải “sẽ bị coi là một hành động khiêu khích với Bắc Kinh, đặc biệt nếu các điều kiện tương tự được đưa vào bất kỳ thỏa thuận nào khác được ký kết trong những ngày tới”.
Bộ Thương mại Bắc Kinh cho biết họ “vẫn luôn kiên quyết phản đối” thuế quan của Mỹ. “Lập trường của Trung Quốc là nhất quán,” He Yongqian, phát ngôn viên Bộ Thương mại Trung Quốc, nói trong một cuộc họp báo.
“Chúng tôi vui mừng khi thấy tất cả các bên giải quyết những khác biệt về kinh tế và thương mại với Hoa Kỳ thông qua các cuộc tham vấn bình đẳng, nhưng chúng tôi kiên quyết phản đối bất kỳ bên nào đạt được thỏa thuận gây tổn hại đến lợi ích của Trung Quốc,” bà nói.
“Chuyển tải” gồm những thứ gì?
Cổ phiếu của các công ty may mặc và nhà sản xuất thiết bị thể thao, vốn có sự hiện diện lớn tại Việt Nam, đã tăng giá khi có tin tức về thỏa thuận này ở New York. Nhưng rồi sau đó lại giảm mạnh khi các chi tiết được công bố.
“Đây là một kết quả tốt hơn nhiều so với mức thuế cố định 46%, nhưng tôi sẽ chưa ăn mừng vội,” Dan Martin từ công ty tư vấn kinh doanh châu Á Dezan Shira & Associates có trụ sở tại Hà Nội cho biết.
“Mọi thứ bây giờ phụ thuộc vào cách Mỹ quyết định diễn giải và thực thi ý tưởng về chuyển tải,” ông nói thêm.
“Nếu Mỹ có cái nhìn rộng hơn và bắt đầu đặt câu hỏi về các sản phẩm sử dụng linh kiện nước ngoài, ngay cả khi giá trị thực sự được gia tăng tại Việt Nam, điều đó có thể ảnh hưởng đến nhiều công ty đang tuân thủ các quy tắc.”
Về phần mình, Hà Nội cho biết trong một tuyên bố vào cuối ngày 3 Tháng Bảy rằng theo thỏa thuận, nước này đã cam kết “tiếp cận thị trường ưu đãi cho hàng hóa Mỹ, bao gồm ô tô động cơ lớn”.
Nhưng tuyên bố này cũng đưa ra ít chi tiết về “chuyển tải” trong thỏa thuận, mà ông Trump đã công bố trên nền tảng Truth Social của mình. Có lẽ mọi thứ sẽ còn là bí mật trong một thời gian tới, vì nếu Việt Nam sớm tự công bố, cũng sẽ góp phần gọi là “khiêu khích” Bắc Kinh, cũng như làm tăng thêm phần nhạy cảm chính trị giữa hai quốc gia độc tài này.
Bloomberg Economics dự báo Việt Nam có thể mất một phần tư kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ trong trung hạn, đe dọa hơn 2% tổng sản phẩm quốc nội của nước này do hậu quả của thỏa thuận.
Chuyên gia Rana Sajedi của Bloomberg Economics cho biết sự không chắc chắn về cách thức “xác định hoặc thực thi” việc chuyển tải có thể gây ra những hệ lụy ngoại giao.
“Câu hỏi lớn hiện nay là Trung Quốc sẽ phản ứng thế nào,” bà nói. “Bắc Kinh đã nói rõ rằng họ sẽ phản ứng với các thỏa thuận gây tổn hại đến lợi ích của Trung Quốc.”
“Quyết định đồng ý áp mức thuế cao hơn đối với hàng hóa được coi là ‘chuyển tải’ qua Việt Nam có thể thuộc vào danh mục đó,” Sajedi nói thêm, “Có thể thấy là bất kỳ bước đi trả đũa nào của Trung Quốc cũng có thể có tác động lớn đến nền kinh tế Việt Nam.”
The post Trung Quốc phản ứng về thỏa thuận thuế quan của Hà Nội với Mỹ appeared first on Saigon Nhỏ.
