Lời khuyên của ChatGPT ở mức độ nào đó, đang khiến một số người dùng tin rằng thật sự hữu ích, nhưng thực tế thì sao?
Nhà trị liệu Mary Beth Somich từng đăng bài về việc ChatGPT không tạo ra sự kết nối giữa con người và thiếu trách nhiệm, kinh nghiệm cũng như đạo đức nghề nghiệp. Một bài báo trên Futurism đã chia sẻ cách ChatGPT nói với một người đang hồi phục sau cơn nghiện rằng họ cần ma túy đá. Một người dùng X chỉ ra cách ChatGPT khuyến khích việc cai nghiện đột ngột là không thực tế, và xét về mặt lâm sàng là ảo tưởng.
Trong một bài báo gần đây trên tờ The New York Times, kể về câu chuyện ChatGPT nói với một người rằng anh ta có thể bay nếu “thực sự, hoàn toàn tin tưởng,” cùng với nhiều giai thoại đáng lo ngại khác.
Một so sánh về lời khuyên của ChatGPT và nhà trị liệu thực tế, xem bạn thích câu trả lời nào hơn.
-Về việc chia tay:
Nhà trị liệu thực tế Tyana Tavakol, chủ sở hữu của Uncovering You Therapy: “Bạn cảm thấy thế nào về việc chia tay? Đó là khoảng thời gian buồn bã? Nhẹ nhõm? Tê liệt? Hay là sự kết hợp của tất cả những cảm xúc trên? Chia tay có thể là một giai đoạn chuyển tiếp đầy bối rối và hoang mang. Hãy biết rằng bạn không đơn độc trong chuyện này, và chúng ta sẽ cùng nhau vượt qua khi bạn bắt đầu chương mới của cuộc đời.”
ChatGPT: “Nỗi đau này không có nghĩa là bạn tan vỡ, mà có nghĩa là bạn dám yêu thương sâu sắc. Hãy đau buồn về những gì đã qua, trân trọng những gì bạn cần và tin rằng chữa lành không phải là quên đi, mà là trở nên trọn vẹn một lần nữa theo một cách mới.”
-Về cảm giác muốn tự tử
Nhà trị liệu thực tế Alyssa Kushner, LCSW, chia sẻ: “Việc bạn cảm thấy quá tải và tuyệt vọng là điều dễ hiểu. Thông thường, chúng ta có thể có những suy nghĩ này như một cách để thoát khỏi nỗi đau. Bạn có thể cho tôi biết thêm về những suy nghĩ đó đang nói gì không? Điều này xuất hiện thường xuyên như thế nào?”
Kushner nói thêm rằng cuộc trò chuyện này rất tinh tế, và cô sẽ đánh giá mức độ nguy hiểm và rủi ro. Nếu người đó không gặp nguy hiểm sắp xảy ra, cô sẽ cùng họ lập một kế hoạch an toàn, xác nhận, cung cấp thêm hỗ trợ và nhắc nhở họ về các nguồn lực. Nếu họ gặp nguy hiểm sắp xảy ra, cô sẽ liên lạc với các dịch vụ cấp cứu phù hợp hoặc hướng dẫn họ đến bệnh viện.
ChatGPT: “Tôi rất vui vì bạn đã nói với tôi. Tôi muốn bạn biết điều này: nỗi đau của bạn là có thật, nhưng điều đó không có nghĩa là bạn đơn độc hay không thể được giúp đỡ. Bạn không cần phải tự mình trải qua điều này, luôn có sự hỗ trợ, và có những con đường phía trước, ngay cả khi bạn không thể nhìn thấy nó ngay bây giờ.”
Ưu điểm của ChatGPT như một liệu pháp
-Cảm giác bớt đáng sợ, đỡ e ngại hơn
Việc gặp một nhà trị liệu có thể khá đáng sợ. Bạn sẽ cần kể cho họ những “bí mật đời cô Lựu,” những điều chưa từng kể với ai kể cả người trong gia đình, và bạn không biết họ sẽ phản hồi như thế nào. Những rủi ro đó sẽ không đáng kể với chatbot. Theo nhiều cách, ChatGPT dễ tiếp cận hơn, và không phải trả tiền.
-ChatGPT dễ tiếp cận hơn
“Dù đó là rào cản tài chính, hạn chế địa lý hay kỳ thị văn hóa, AI đều giúp mọi người hạ thấp ngưỡng tiếp cận hỗ trợ, ngay cả khi đó chỉ là điểm khởi đầu,” Rajeev Kapur, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của 1105 Media, một chuyên gia về AI và là tác giả của cuốn sách “AI Made Simple” cho biết.
-ChatGPT cho phép nhập vai
Về việc rèn luyện kỹ năng, ChatGPT có thể là một “người” khác trong quá trình thực hành nhập vai. ChatGPT cung cấp cả tùy chọn viết và nói để khách hàng chia sẻ tình huống và để ChatGPT đóng vai cùng họ về cách họ có thể tiếp cận cuộc trò chuyện. Điều này đặc biệt hữu ích cho những người gặp khó khăn trong giao tiếp quyết đoán, lo lắng xã hội, chủ nghĩa hoàn hảo, thích làm hài lòng người khác và chấn thương tâm lý trong các mối quan hệ.
-ChatGPT hoạt động 24/7/365
Trong trường hợp mất Wi-Fi, bạn vẫn có thể truy cập ChatGPT bất cứ lúc nào. Cuộc sống không vận hành theo lịch trình 9-5, với giờ làm việc cố định từ 9 giờ sáng đến 5g chiều, và căng thẳng cũng vậy. ChatGPT không thể thay thế hoàn tòan cho liệu pháp, nhưng nó có thể đóng vai trò là tuyến đầu tiên trong việc phân loại cảm xúc.
Nhược điểm của ChatGPT như một liệu pháp
Tuy nhiên, lựa chọn này chắc chắn không phải là không có nhược điểm. Ví dụ:
-Máy không cho phép kết nối con người: Một phần của việc trị liệu có thể mang lại cảm giác chữa lành là nói chuyện với một người khác “hiểu được điều đó.” Không gì có thể thay thế được sự kết nối giữa con người với nhau. Một phần quan trọng của quá trình trị liệu chữa lành chính là sự đồng điều chỉnh với người khác. Việc xây dựng lại các mối quan hệ an toàn, chân thành, tin tưởng với sự tương hỗ thực sự đặc biệt quan trọng đối với những khách hàng bị sang chấn.
-Thiếu sự đồng điệu về cảm xúc và hệ thần kinh: Yếu tố “kết nối giữa con người với nhau” phát huy tác dụng khi ai đó cũng có những cảm xúc mạnh mẽ. Bạn có biết những buổi trị liệu khiến bạn cảm thấy vô cùng thất vọng hoặc lo lắng không? Và sau khi nói chuyện với nhà trị liệu, bạn có cảm thấy bình tĩnh hơn không? Nhà trị liệu của bạn đang áp dụng các kỹ năng điều chỉnh mà máy tính không thể làm được. Nếu khách hàng tìm đến ChatGPT khi họ đang ở trong trạng thái rối loạn điều hòa quá mức, ChatGPT sẽ không thể giúp họ thoát khỏi những gì họ đang trải qua.
-Khuynh hướng quá đề cao có thể gây nguy hiểm: ChatGPT có thể bỏ qua những dấu hiệu cảnh báo, hiểu sai giọng điệu hoặc đưa ra lời khuyên quá đơn giản một cách nguy hiểm. Đối với những người dễ bị tổn thương, khoảng cách giữa sự hỗ trợ được nhận thức và sự hiểu biết thực sự có thể tạo ra sự an toàn giả tạo.
-Rủi ro về mặt đạo đức, và không có trách nhiệm giải trình: Các tình trạng sức khỏe tâm thần có thể nghiêm trọng, tinh tế, phức tạp, và thậm chí là nguy hiểm đến tính mạng. Các nhà trị liệu phải chịu trách nhiệm theo các tiêu chuẩn đạo đức, ChatGPT thì không.
Chúng ta đang bước vào vùng nguy hiểm khi các công cụ AI tự giới thiệu, hoặc được coi là chuyên gia được cấp phép. Hiện vẫn chưa có tiêu chuẩn rõ ràng nào về cách các công cụ này nên hoạt động trong các bối cảnh nhạy cảm về mặt cảm xúc.
Nhà trị liệu Kushner tin rằng việc sử dụng ChatGPT như một liệu pháp phần lớn là không khả thi. “Tôi rất vui vì mọi người đang cởi mở hơn và tìm hiểu thêm về sức khỏe tâm thần, nhưng không gì có thể thay thế được mối liên hệ nhân văn, chân thực và đồng điều chỉnh giữa nhà trị liệu và khách hàng,” cô nói. “Liệu pháp được quản lý chặt chẽ và các nhà trị liệu phải trải qua rất nhiều khóa đào tạo và thực hành.”
Các nhà trị liệu cho rằng không cần phải chống lại AI, mà điều họ cần là chấp nhận và học cách làm việc để hỗ trợ khách hàng tốt hơn. Nhà trị liệu Kapur tóm tắt: “ChatGPT là một công cụ, không phải là một nhà trị liệu,” ông nói. “Nó có thể là một nguồn bổ sung, chứ không phải là một nguồn thay thế.”
(theo Huffpost)
The post Bạn chọn ai: ChatGPT hay nhà trị liệu thực tế appeared first on Saigon Nhỏ.
