Trí tuệ nhân tạo đang âm thầm định hình lại ngôn ngữ giao tiếp hàng ngày của chúng ta như thế nào?
Việc áp dụng rộng rãi các công cụ AI như ChatGPT không chỉ giúp mọi người viết email và bài luận, mà nó còn thay đổi căn bản cách chúng ta nói. Theo Newsweek.
Nghiên cứu gần đây từ đại học Florida State University (FSU) xác định một hiện tượng đáng kể được gọi là “hiệu ứng thấm nhập,” khi các từ và cụm từ thường được AI sử dụng bắt đầu xuất hiện thường xuyên hơn trong các cuộc trò chuyện ngẫu nhiên của con người. Sự thay đổi này cho thấy vốn từ vựng của chúng ta không chỉ phát triển từ các xu hướng hoặc sự kiện văn hóa mà còn chịu ảnh hưởng trực tiếp từ công nghệ mà mỗi người sử dụng hàng ngày.
Nghiên cứu của FSU, một phân tích tiên phong được bình duyệt ngang hàng, xem xét hơn 22 triệu từ vựng trong các cuộc trò chuyện giao tiếp hàng ngày. Các nhà nghiên cứu nhận thấy kể từ khi ChatGPT được phát hành công khai vào cuối năm 2022, có một sự gia tăng đáng kể trong việc sử dụng các “từ thông dụng AI” cụ thể. Một số ví dụ như “vượt trội,” “khoe khoang,” “tỉ mỉ,” “chiến lược” và “thu hút” trở nên phổ biến hơn, với tần suất sử dụng tăng gấp đôi.
Điều thú vị là sự gia tăng này chỉ xảy ra với những từ được “các mô hình ngôn ngữ lớn” (large language models) ưa chuộng chứ không phải với các từ đồng nghĩa. Ví dụ, từ “gạch chân” với sự gia tăng đáng kể về mức độ sử dụng, trong khi từ đồng nghĩa của nó, “nhấn mạnh” thì không. Tính đặc thù này cho thấy ảnh hưởng trực tiếp từ văn bản do AI tạo ra chứ không phải một xu hướng chung về thay đổi ngôn ngữ.
Trong lịch sử, những thay đổi lớn về từ vựng thường gắn liền với các sự kiện quan trọng trong thế giới thực. Ví dụ, từ “Omicron” được công nhận và sử dụng rộng rãi trên toàn cầu trong đại dịch COVID-19. Ngược lại, sự thay đổi ngôn ngữ hiện tại lại độc đáo vì nó được thúc đẩy bởi một nguồn công nghệ, chứ không phải hoàn cảnh bên ngoài.
Như Tom Juzek – phó giáo sư ngôn ngữ học tính toán tại FSU và nhà nghiên cứu chính của phát hiện – giải thích, nghiên cứu này nhằm mục đích trả lời câu hỏi liệu những thay đổi này là do con người chỉ đơn giản lặp lại các gợi ý của trí tuệ nhân tạo hay AI đang tác động đến chính hệ thống ngôn ngữ của con người.
Bằng cách phân tích các mẫu hội thoại trước và sau khi ChatGPT ra mắt, nhóm của Juzek kết luận rằng mọi người đang áp dụng các từ ngữ liên quan đến AI vào lời nói tự nhiên của họ. “Hiệu ứng thấm” này cho thấy cách diễn đạt mà chúng ta thấy trong văn bản do máy tạo ra đang du nhập vào các cuộc trò chuyện hàng ngày, có khả năng thay đổi cách mọi người thể hiện bản thân trong cả cuộc sống cá nhân và công việc.
Hiện tượng này đặt ra một số câu hỏi quan trọng về tương lai của giao tiếp con người. Vấn đề không chỉ là một vài từ ngữ thay đổi, mà còn là khả năng các phong cách ngôn ngữ cá nhân trở nên đồng nhất. Những phát hiện của nghiên cứu FSU đồng điệu với những lo ngại của các nhà phân tích hành vi con người và các nhà bình luận xã hội. Như một nhà phân tích lưu ý, mối nguy hiểm không phải đạo văn, mà là một loại “đồng nhất ngôn ngữ.”
Khi nhiều người liên tục dựa vào AI để có ngôn ngữ trau chuốt và hiệu quả, giọng điệu độc đáo của họ sẽ bắt đầu mờ nhạt. Mọi người bắt đầu nghe có vẻ “theo khuôn mẫu” và như “lập trình,” đánh mất giọng điệu cá nhân và tính xác thực của họ. Vấn đề không phải việc nhiều người cố tình sao chép AI. Đó là một quá trình tinh tế, vô thức, trong đó chúng ta cho phép AI “viết lại” chúng ta vào cùng một khuôn mẫu. Điều này dẫn đến sự xói mòn cá tính tinh tế nhưng đáng kể trong cách mỗi người giao tiếp.
Những hàm ý này vượt ra ngoài phạm vi từ vựng đơn thuần. Cách mỗi người lựa chọn từ ngữ phản ánh bản sắc, văn hóa và những trải nghiệm độc đáo của mình. Nếu ngôn ngữ do AI tạo ra trở thành tiêu chuẩn thực tế cho giao tiếp rõ ràng và hiệu quả, nó làm giảm sự phong phú và đa dạng trong biểu đạt của con người.
Khi các thế hệ trẻ, đặc biệt như Gen Millennials và Gen Z, ngày càng tích hợp AI vào quy trình làm việc của họ, “hiệu ứng thấm dần” này sẽ tăng tốc. Mặc dù các công cụ AI mang lại những lợi ích không thể phủ nhận về năng suất, nghiên cứu này đóng vai trò như một lời nhắc nhở quan trọng rằng ảnh hưởng của công nghệ đến hành vi của con người thường rất tinh tế và sâu rộng, ngay cả đến chính những từ ngữ mà mọi người sử dụng.
Những phát hiện này, được chấp thuận công bố trên AIES Proceedings, làm nổi bật một cuộc thảo luận quan trọng và đang diễn ra về tác động đạo đức và xã hội của AI đối với tương tác giữa con người.
The post AI làm thay đổi cách con người nói chuyện appeared first on Saigon Nhỏ.
