CSVN đã có một nữ phó thủ tướng đầu tiên mang tên Phạm Thị Thanh Trà. Một sự thăng tiến hiếm có trong bộ máy lãnh đạo cấp cao, nhưng cũng gắn liền với “tiếng súng” sinh tử đầy kịch tính.
Ngày 25 Tháng Mười, 2025, Quốc Hội CSVN tổ chức cuộc họp riêng về công tác nhân sự, dưới sự điều hành của Chủ Tịch Quốc Hội Trần Thanh Mẫn. Tại đây, theo đề nghị của Thủ Tướng Phạm Minh Chính, Quốc Hội CSVN phê chuẩn việc bổ nhiệm bà Phạm Thị Thanh Trà và ông Hồ Quốc Dũng giữ chức phó thủ tướng nhiệm kỳ 2021- 2026.
Ngay sau quyết định bổ nhiệm được công bố rộng rãi trên các phương tiện truyền thông đại chúng, đặc biệt đối với trường hợp của bà Trà đã trở thành tâm điểm chú ý của giới quan sát chính trị trong và ngoài nước. Đây là nữ phó thủ tướng đầu tiên của Chính Phủ CSVN từ năm 1945 đến nay. Một dấu mốc xoay chuyển quyền lực trên bàn cờ chính trị tại Việt Nam.
Năm nay 61 tuổi, quê quán Nghệ An, bà Trà trước đó đảm nhiệm cương vị bộ trưởng Bộ Nội Vụ, phó trưởng ban Tổ Chức Trung Ương là hai cơ quan nắm quyền phân bổ nhân sự, cải cách hành chính và kiểm tra, giám sát bộ máy. Tuy nhiên, người ta biết đến sự nghiệp chính trị của bà bắt đầu rẽ sang bước ngoặt đặc biệt bằng sự kiện “tiếng súng Yên Bái (cũ)” vào ngày 18 tháng Tám năm 2016.
Theo kết luận của cơ quan điều tra, ông Đỗ Cường Minh- chi cục trưởng Chi Cục Kiểm Lâm tỉnh Yên Bái, dùng súng K59 bắn chết ông Phạm Duy Cường-bí thư tỉnh Yên Bái và ông Ngô Ngọc Tuấn-chủ tịch HĐND tỉnh, kiêm trưởng Ban Tổ Chức Tỉnh Ủy Yên Bái tại nơi làm việc.
Sau khi thực hiện xong phi vụ ám sát, Đỗ Cường Minh dùng chính khẩu súng K59 để tự sát bằng cách bắn vào đầu và tử vong trong cùng ngày. Mặc dù cơ quan Công an tỉnh Yên Bái đã khởi tố vụ án, kết luận hành vi của Minh là ám sát do mâu thuẫn cá nhân, nhưng cho đến nay, sau gần một thập kỷ, động cơ gay án thực sự vẫn im bặt, chưa từng được công khai.
Thời điểm xảy ra sự kiện, bà Phạm Thị Thanh Trà đang là phó bí thư, chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái. Để ổn định tình hình sau cơn khủng hoảng nhân sự, Ban Thường Tỉnh ủy Yên Bái được sự chấp thuận của nội bộ Trung Ương Đảng CSVN bổ nhiệm bà Trà ngồi vào đúng hai chiếc ghế quyền lực mà hai đồng chí của bà bị ám sát là bí thư tỉnh ủy và chủ tịch HĐND tỉnh. Đây là bước ngoặt đầu tiên trên con đường đi lên quyền lực của bà, con đường bắt đầu được mở ra bởi cơ hội vô tình có được từ cơn khủng hoảng và chết chóc.
Từ sau biến cố ấy, bà Trà nổi lên như một gương mặt chính trị bản lĩnh, có nhiều phát ngôn và việc làm đúng lúc đúng chỗ, xuôi theo thời thế rất hiệu quả. Tháng Chín năm 2020, bà Trà được điều động về Trung Ương, giữ chức thứ trưởng Bộ Nội Vụ. Tháng Tư năm 2021, bà Trà lên chức bộ trưởng bộ đầy quyền lực này.
Sự thăng tiến nhanh chóng của bà Trà diễn ra trong bối cảnh đầy biến động của giai đoạn Đảng CSVN ở nhiệm kỳ 13, cả hệ thống chính trị thực hiện tái cấu trúc quyền lực, sáp nhập địa giới, tinh gọn bộ máy hành chính. Phe Chính Phủ do Thủ Tướng Phạm Minh Chính đứng đầu và phe Đảng do Nguyễn Phú Trọng- Tô Lâm cùng Nội Chính – Công An kiểm soát tổ chức, nhân sự là hai lực lượng có ảnh hưởng nhất. Bộ Nội Vụ nơi bà Trà đang nắm quyền, trở thành nơi trọng yếu của mọi quyết định bổ nhiệm, điều động và quy hoạch cán bộ cấp cao.
Có được những lợi thế trong tay, bà Trà từng bước củng cố vị thế cá nhân và dần tạo vùng ảnh hưởng lan sang các địa phương, đặc biệt là các tỉnh Bắc Miền Trung nơi có tỉnh Nghệ An là quê nhà. Bà nhanh chóng “hội nhập” vào thế lực liên kết ngầm Thanh-Nghệ- Tĩnh.
Ở thời điểm mà các phe phái trong Đảng đang tìm cách giữ ảnh hưởng trước Đại Hội 14, việc bà Trà được bổ nhiệm vào ghế phó thủ tướng không chỉ là kết quả của một quá trình công tác, mà còn chiến lược định hình bộ máy hành chính của Việt Nam từ năm 2026. Đến đây, có thể nói bà Trà đã bứt phá thoát khỏi thân phận tỉnh nhỏ thành công, để bước vào “sân chơi” quyền lực ở Trung Ương.
Trải qua hai nhiệm kỳ ủy viên Trung Ương Đảng, việc được nâng lên vị trí phó thủ tướng đã hé lộ nhiều diễn biến gay cấn, đấu đá phe cánh và vùng miền khốc liệt trong bộ máy Chính Phủ CSVN. Hiện tại Thủ Tướng Phạm Minh Chính đang dẫn dắt bộ máy gồm 9 phó thủ tướng. Trong đó, bà Trà và ông Hồ Đức Phớc cùng gốc gác Nghệ An, yếu tố vùng miền có ý nghĩa đặc biệt trong cấu trúc quyền lực của Việt Nam.
Thực ra, thông tin bà ở chức vụ mới đã xuất hiện nhiều đồn đoán trên cộng đồng mạng xã hội từ từ hai, ba tháng qua. Một số chia sẻ của giới quan sát cho rằng, đây là động thái hợp thức hóa các quyết định nhân sự mà CSVN đã chuẩn bị từ lâu. Nhóm Thanh-Nghệ- Tĩnh từ lâu nay là một thế lực mạnh đủ sức chi phối cả Bộ Chính Trị lẫn Ban Bí Thư chứ không riêng mỗi bộ máy Chính Phủ.
Ở vai trò bộ trưởng Bộ Nội Vụ, hẳn bà Trà đã xây dựng được mạng lưới thân tín để giám sát và kết nối nhân sự từ Trung Ương xuống tới địa phương, uy tín chính trị không hề nhỏ. Đồng thời được sự ủng hộ của phe cánh Thanh-Nghệ-Tĩnh, bà Trà còn có khả năng cao giữ chức phó thủ tướng thường trực nhiệm kỳ 2026-2031 thay ông Nguyễn Hòa Bình vì có thông tin ông này về hưu. Cũng có thông tin đồn đoán rằng, suất ủy viên Bộ Chính Trị trong các Phó Thủ Tướng ở nhiệm kỳ tới được CSVN chỉ định dành cho ông Lê Thành Long gốc Thanh Hóa, ông này sẽ chuyển sang đảm nhận chức vụ trưởng Ban Tổ Chức Trung Ương.
Qua đó cho thấy, quyết định bổ nhiệm mới mà CSVN dành cho bà Trà không đơn thuần là vấn đề nhân sự, mà là một nước cờ chiến lược trong việc định hình lại cán cân quyền lực. Ghế phó thủ tướng mang lại cho bà Trà phạm vi ảnh hưởng rộng hơn nhiều. Ngoài việc kiểm soát cán bộ trong bộ máy hành chính, bà còn có thể tác động trực tiếp tới các quyết sách quan trọng về đầu tư công, ngân sách, quản lý đất đai, các dự án hạ tầng trọng điểm, cũng như những lĩnh vực kinh tế chiến lược tại cơ quan Chính Phủ.
Giới “chop bu” CSVN đang đẩy mạnh công tác chống tham nhũng và cải cách hành chính, trọng yếu nhắm vào bộ máy Chính Phủ-nơi tâm điểm của những vấn đề nhạy cảm, đặc biệt lợi ích nhóm trong các lĩnh vực ngân sách, dự án công, quản lý đất đai vẫn còn tồn tại nặng nề. Cho nên việc đưa bà Trà ngồi vào ghế phó thủ tướng không ngoài mục đích nhằm làm theo lệnh của giới “chop bu” là đẩy mạnh kiểm soát quyền lực, tăng cường quản lý và minh bạch công việc ở Chính Phủ. Đây cũng là điểm mà bà Trà có kinh nghiệm khi còn nắm quyền ở Bộ Nội Vụ, buộc các lợi ích nhóm phải cân nhắc khi can thiệp hoặc có ý trục lợi vào các chính sách công.
Ngoài ra, quyết định bổ nhiệm vị trí mới dành cho bà Trà, một lần nữa nói lên việc CSVN khẳng định chiến lược “xoay trục” tập trung quyền lực về Trung Ương, loại giảm dần vai trò ảnh hưởng của địa phương, tiến tới loại bỏ từ từ lợi ích nhóm địa phương, ngăn chặn thao túng bộ máy hành chính. Đây rõ ràng là kết quả của một chuỗi đấu đá tinh vi giữa các phe phái lâu năm với nhóm cải cách mới hình thành ở Trung Ương. Điều này giống như lời ông Tô Lâm từng phát biểu, Trung Ương và Chính Phủ CSVN chuyển từ kiểm soát hình thức sang kiểm soát thực chất, nơi mỗi quyết định đều phải gắn với trách nhiệm và minh bạch hóa.
Tuy nhiên, con đường phía trước dành cho bà Trà không hề dễ dàng. Những phe phái quyền lực đã quen lối vận hành cơ chế lợi ích cũ sẽ tìm cách chống đối, bắt buộc bà phải vừa bảo vệ uy tín cá nhân, vừa điều phối quyền lực để duy trì thế cân bằng, tránh sa lầy vào cuộc đối đầu phe nhóm giữa cải cách và truyền thống.
Quyết định bổ nhiệm bà Phạm Thị Thanh Trà làm phó thủ tướng là một sự kiện gay cấn, nghẹt thở trong chính trường Việt Nam. Đây là minh chứng rõ ràng rằng, CSVN đang từng bước chuyển đổi để phù hợp với xu hướng. Một bước nhảy chính trị, bà Trà trở thành nhân vật tạo dấu ấn trong lịch sử và đồng thời cũng là người đang tạo ra thế trận gay cấn chưa từng thấy trong lịch sử nhân sự cấp cao của Chính Phủ CSVN. “Tiếng súng Yên Bái” đã phần nào làm đổi thay sự nghiệp chính trị của bà.
The post Từ ‘tiếng súng Yên Bái’ đến bước nhảy quyền lực của Phạm Thị Thanh Trà appeared first on Saigon Nhỏ.
