Khái niệm Hội Chợ Thế Giới, World’s Fairs hay Expo, từng thu hút khán giả toàn cầu và là sân khấu ra mắt rực rỡ cho những đổi mới công nghệ và kiến trúc, giờ đây phần lớn phai nhạt trong tâm trí người Mỹ.
Mặc dù những cuộc tụ họp quốc tế quy mô lớn này từng có sức mạnh định hình các thành phố và giới thiệu những kỳ quan như Eiffel Tower, máy chụp X-quang và phim IMAX, nhưng sức hấp dẫn từng khó cưỡng của hình thức triển lãm giảm sút, đặc biệt ở Hoa Kỳ.
Ngày nay, thế giới tương lai được thể hiện không phải ở những thành phố kỳ vĩ, hoành tráng, mà là trong những buổi trình diễn hào nhoáng của các công ty như Apple hoặc tại các sự kiện công nghiệp như triển lãm Consumer Electronics Show (CES).
Sự thay đổi trong góc nhìn của du khách
Nhà sử học Grant Wong đưa ra một lời giải thích thuyết phục cho sự suy giảm này: các hội chợ không thay đổi nhiều như khách tham quan. Vào thế kỷ 19 và đầu đến giữa thế kỷ 20, trước khi Internet được phổ biến rộng rãi, truyền hình vệ tinh và các hình thức giải trí toàn cầu tinh vi trở nên phổ biến, Hội Chợ Thế Giới là một trong số ít nơi con người có thể nhìn thoáng qua các thiết bị, vật dụng mang tính tương lai hoặc trải nghiệm một chất lượng cuộc sống khác biệt, vượt trội, từ một nền văn hóa khác. Đó là một nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho những điều kỳ diệu và sự trao đổi ý tưởng toàn cầu.
Điều này được thể hiện rõ nét trong Great Exhibition năm 1851 tại London, nơi trưng bày những thành tựu công nghiệp bên trong Crystal Palace. Các hội chợ sau này, như Century 21 tại Seattle (1962), để lại những công trình kiến trúc trường tồn, chẳng hạn như Space Needle, trở thành biểu tượng của các thành phố tương ứng và tinh thần hướng tới tương lai của thời đại, mang đến cho người Mỹ một cơ hội hiếm có để chứng kiến cuộc sống của người
Czech hoặc những đổi mới mà Nhật Bản đang phát triển.
Tuy nhiên, du khách hiện đại giờ đây có thể tiếp cận văn hóa toàn cầu, công nghệ tiên tiến và những dự đoán về tương lai chỉ bằng cách lướt một website công nghệ, tham quan công viên giải trí với những trải nghiệm sống động, chân thực hoặc bước vào một cửa hàng điện tử địa phương. Thông tin và nguồn cảm hứng từng chỉ có ở Hội Chợ Thế Giới giờ đây được tiếp cận ngay lập tức, làm xói mòn giá trị độc đáo của sự kiện.
Sự suy tàn của nghệ thuật trình diễn mang tính dân tộc và những khó khăn tài chính
Tinh thần cạnh tranh từng thúc đẩy nhiều Hội Chợ Thế Giới, vốn là cách để các quốc gia “khoe khoang” về thành tựu của mình, cũng bị suy yếu. Sự cạnh tranh về kiến trúc và công nghệ mang tính dân tộc này đặc biệt mạnh mẽ giữa Hoa Kỳ và Liên Xô trong thời kỳ Chiến Tranh Lạnh. Khi Chiến Tranh Lạnh kết thúc vào những năm 1980, một trong những động lực chính thúc đẩy đầu tư của chính phủ Hoa Kỳ và sự quan tâm của công chúng đối với một sự kiện lớn bị mất đi. Hơn nữa, sự trỗi dậy của Thế Vận Hội Olympic trong thế kỷ 20 mang đến một sân chơi chuyên nghiệp và hấp dẫn hơn cho các cuộc thi đấu thể chất toàn cầu, làm lu mờ thêm những cuộc tranh tài sáng tạo hơn của các hội chợ.
Sự suy thoái này càng trở nên trầm trọng hơn do những thất bại về tài chính. Hội chợ New York năm 1964-1965, nơi phổ biến bánh quế Bỉ và trình chiếu truyền hình màu, là sự kiện đáng nhớ cuối cùng của Mỹ. Các sự kiện sau đó gặp khó khăn trong việc thu hút sự chú ý. Hội Chợ Thế Giới vào năm 1984 tại New Orleans là một bước ngoặt tài chính thảm hại. Sự kiện này tích lũy $100 triệu do lượng khách tham quan thưa thớt, chỉ với hơn $9 triệu lượt khách so với dự kiến là $15 triệu. Khoản lỗ này xác nhận nghi ngờ rằng các hội chợ bị lỗi thời và đánh dấu lần cuối cùng một sự kiện như vậy được tổ chức trên đất Hoa Kỳ.
Những khoản lỗ tài chính này, cùng với quyết định giải thể Cơ Quan Thông Tin Hoa Kỳ – cơ quan chịu trách nhiệm cho sự tham gia của Hoa Kỳ vào các sự kiện như vậy – vào năm 1998 của chính phủ Hoa Kỳ, khiến triển vọng đăng cai Hội Chợ Thế Giới trở nên quá rủi ro đối với bất kỳ thành phố nào của Hoa Kỳ. Hội Chợ Bắc Mỹ gần đây nhất là Expo 86 tại Vancouver, Canada.
Một hiện tượng toàn cầu vẫn đang phát triển
Mặc dù khái niệm này hiện nay hết thời ở Hoa Kỳ, nhưng nó vẫn rất sống động và thành công ở các nơi khác trên thế giới. Shanghai’s 2010 Expo là một thành công lớn và Expo 2020 tại Dubai(được tổ chức vào năm 2022) thu hút một con số đáng kinh ngạc 24 triệu lượt khách. Những sự kiện quốc tế này vẫn thu hút lượng lớn khán giả và mang lại sự thúc đẩy kinh tế và văn hóa đáng kể cho các khu vực đăng cai.
Tuy nhiên, sự hiện diện của Hoa Kỳ tại các hội chợ hiện đại này thường bị chê ít ỏi hoặc gây thất vọng. Ví dụ, gian hàng của Hoa Kỳ tại Shanghai không được đánh giá cao khi so sánh với một trung tâm mua sắm thông thường.
Mặc dù vậy, vẫn có những động thái thúc đẩy sự trở lại của Hoa Kỳ. Các đời tổng thống, từ Barack Obama đến Joe Biden, đều ủng hộ sự hồi sinh của sự tham gia của Hoa Kỳ vào các hội chợ. Minnesota đang vận động để đăng cai một Hội Chợ Chuyên Ngành (Specialized Expo) vào năm 2027, với quy mô và thời lượng nhỏ hơn so với các sự kiện lớn trước đây, tập trung vào một chủ đề cụ thể như sinh thái học. Nỗ lực này cho thấy mặc dù Hội Chợ Thế Giới của thế kỷ 19 và 20 không còn nữa, nhưng một phiên bản được điều chỉnh, tập trung vào các triển lãm quốc tế này có thể sẽ tìm được một vị thế mới trong bối cảnh nước Mỹ.
(Theo Mantalfloss)
The post Các hội chợ thế giới đang mất đi sức hấp dẫn appeared first on Saigon Nhỏ.
