Khi hạn chót về việc tạm hoãn thuế quan đối ứng đang đến gần, tức Tháng Bảy 2025, Hà Nội đang quảng bá sự mạnh tay trấn áp hàng giả, hàng nhập lậu từ Trung Quốc như một cách chứng minh thiện chí và sự “trong sạch” của chính quyền, để được Hoa Kỳ hài lòng và nhẹ tay với mức thuế mới.
Kể từ khi Hoa Kỳ cáo buộc Việt Nam là trung tâm hàng giả, hàng nhập vô tội vạ từ Trung Quốc, những người buôn bán lẻ ở các chợ tại Việt Nam đang than trời vì bị rượt đuổi, rà soát. Đây là chuyện đột ngột khó khăn mà không có thông cáo nào chính thức cho người buôn bán chuẩn bị. Lâu nay, dù không nói ra, nhưng chuyện hàng nhập tiểu ngạch, buôn sỉ bán lẻ từ Trung Quốc và Việt Nam vẫn được chính quyền CSVN coi là bình thường.
Cô Trần, một khách hàng, than thở rằng lúc này, ngày càng khó tìm mua những chiếc áo thun Chanel giả, kính râm Gucci và túi xách Louis Vuitton giả, vốn là loại hàng hóa yêu thích của cô, cũng như nhiều người Việt Nam khác.
Khi chính phủ Việt Nam cố gắng ngăn chặn mức thuế 46% mà Tổng Thống Donald Trump đe dọa áp đặt, họ đã phát động tức thì một cuộc trấn áp hàng giả – một phần để thể hiện sự đáp ứng trước những lo ngại của Hoa Kỳ. Dĩ nhiên, đối với các chợ hay các thương buôn Việt Nam, đây là hành động quay ngoắt, đổi thái độ hoàn toàn mà không báo trước.
Giờ đây, các con phố ở Sài Gòn, Hà Nội tràn ngập những cửa hàng đóng cửa và hàng loạt quầy hàng im ỉm tại trung tâm thương mại lớn như Saigon Square, một chợ quần áo lớn ở Sài Gòn – những nơi mà cô Trần thường đến để mua sắm đồ mới nhất của mình, nhất là có những đợt nhập hàng mới từ Trung Quốc.
“Quần áo giúp tôi trông hợp thời trang,” cô Trần nói, “Tại sao tôi phải quan tâm chúng là hàng giả hay không?” Cô cho biết mình chưa bao giờ trả quá $40 cho một món đồ hàng nhái các thương hiệu nổi tiếng.
“Chỉ những người siêu giàu mới có thể mua hàng thật. Chúng không dành cho những người như chúng tôi,” cô Trần nói.
Việt Nam do Đảng Cộng Sản cầm quyền được coi là một cường quốc sản xuất quần áo và giày dép cho các thương hiệu quốc tế, với Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu số một của họ trong năm tháng đầu năm 2025. Nhưng nước này cũng dễ dãi trong việc trở thành một thị trường hàng giả từ Trung Quốc phát triển mạnh.
Trong một báo cáo do đại diện thương mại Hoa Kỳ công bố vào Tháng Một, Trung tâm Thương mại Saigon Square ở Sài Gòn đã được chỉ ra là một thị trường lớn để bán các mặt hàng nhái các thương hiệu nổi tiếng, bao gồm túi xách, ví, trang sức và đồng hồ.
Báo cáo ghi nhận những “nỗ lực” của chính quyền nhằm dập tắt hoạt động buôn bán này, nhưng cho biết “mức phạt thấp có ít tác dụng răn đe” và “hàng giả vẫn tràn lan.”
Một chủ cửa hàng ẩn danh, cho biết gần như tất cả các sản phẩm Nike, Lacoste và North Face giả mà cô bán trong cửa hàng của mình ở khu phố cổ Hà Nội đều có nguồn gốc từ Trung Quốc, nhưng được gắn nhãn “Sản xuất tại Việt Nam” để chúng trông có vẻ thật.
Cô khẳng định rằng tất cả khách hàng của mình đều biết họ đang mua gì. “Khách hàng của tôi là những người không đủ khả năng mua sản phẩm chính hãng,” cô nói. “Tôi chưa bao giờ lừa dối ai.”
Hà Nội và Washington đang trong giai đoạn đàm phán thương mại căng thẳng, với Việt Nam đang làm mọi cách để tránh mức thuế 46% nặng nề có thể có hiệu lực vào đầu Tháng Bảy.
Bộ Thương Mại Việt Nam đã ráo tiết ra lệnh cho các cơ quan chức năng vào Tháng Tư phải thắt chặt kiểm soát nguồn gốc hàng hóa sau khi chính quyền Trump cáo buộc nước này tạo điều kiện cho hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ và cho phép Bắc Kinh lách thuế quan.
Bộ Công an cũng cho biết sẽ có một cuộc trấn áp kéo dài ba tháng, cho đến giữa Tháng Tám, đối với hàng giả.
Ông Nguyễn Thanh Nam, phó cục trưởng Cục Quản Lý Thị Trường và Phát Triển Thị Trường trong nước, cho biết tuần trước rằng trong năm tháng đầu năm, hơn 7,000 vụ sản xuất, buôn bán hàng giả trị giá hơn $8 triệu đã được phát hiện. Ông cũng cho biết thêm rằng 1,000 chiếc đồng hồ Rolex giả đã bị thu giữ từ trung tâm thương mại Saigon Square.
Báo chí nhà nước được lệnh đưa tin rầm rộ về việc “quyết tâm” bất thường của chính quyền trong việc triệt tiêu hàng giả và những nguồn hàng không rõ nguồn gốc. Nhưng bất kỳ ai nhìn thấy những hoạt động này cũng đều hiểu rằng các cửa hàng trên khắp đất nước, và những người buôn bán lẻ bất ngờ trở thành vật hy sinh, hay gọi là chốt thí cho việc Hà Nội chứng minh mình “trong sạch” với Hoa Kỳ.
Trong lịch sử buôn bán với Trung Quốc, Hà Nội chưa bao giờ thực sự lên tiếng cảnh báo người dân là đừng mua hàng Trung Quốc hay chống lại hàng giả, hàng nhái từ Trung Quốc. Thậm chí đã có nhiều vụ buôn bán hàng hóa nhập lậu từ Trung Quốc bị bắt, nhưng chưa bao giờ là trở thành sự kiện quốc gia như lúc này.
Phản ứng của người dân là chỉ còn biết cách đóng cửa tránh né hoặc đổ bỏ những gì mà Hà Nội từng dễ dãi cho trước đây. Thậm chí, nhiều nhân vật nổi tiếng của nhà nước cũng lên truyền hình, quảng bá những loại hàng như vậy.
Người ta nhìn thấy hàng đống vitamin, mỹ phẩm và kẹo không rõ xuất xứ đổ bỏ tại các bãi rác bên ngoài các thành phố bao gồm Hà Nội, Sài Gòn và Đà Nẵng, trong khi các thiết bị điện tử giả bao gồm loa Marshall và đồng hồ thông minh từ Trung Quốc cũng bị các đoàn kiểm tra ập vào làm biên bản.
Các thống kê cho thấy Việt Nam là nước mua sản phẩm Trung Quốc lớn nhất Đông Nam Á vào năm 2024, với tổng giá trị $61.9 tỷ. Nếu có một hàng rào thuế quan thực sự và chính sách bảo hộ của quốc gia, thì Việt Nam đã không mất nhiều tiền như vậy để nhập hàng vô tội vạ từ Trung Quốc.
Ông Nguyễn Khắc Giang, học giả thỉnh giảng tại Viện ISEAS-Yusof Ishak ở Singapore, cho biết rằng mặc dù có những mục tiêu khác của chiến dịch, bao gồm cải thiện môi trường kinh doanh của Việt Nam và chính thức hóa lĩnh vực bán lẻ, “chiến dịch này đóng vai trò trong chiến lược của Việt Nam nhằm xoa dịu Hoa Kỳ.”
“Nỗ lực này phần nào phản ánh ý định của Việt Nam nhằm thể hiện sự đáp ứng trước những lo ngại của Hoa Kỳ,” ông nói.
Nhưng đối với cố chủ cửa hàng ở Hà Nội, sinh kế của cô đang bị đe dọa. Cửa hàng của cô đã đóng cửa gần hai tuần và cô không biết làm thế nào để khởi động lại việc kinh doanh. “Tôi đã bán những loại quần áo này trong một thập kỷ và không gặp bất kỳ vấn đề gì cả. Bây giờ họ trấn áp chúng tôi, thật khó để tôi biết phải tiếp tục thế nào,” cô nói.
Người dân trong đất nước cộng sản, ở mọi hoàn cảnh mà chính quyền thể hiện ý chí chính trị, họ luôn là nạn nhân và chịu đựng những mất mát.
The post Người buôn bán ở Việt Nam là chốt thí cho Hà Nội chứng minh sự ‘trong sạch’ appeared first on Saigon Nhỏ.
