“Hơn 40% Gen Z, những người trong độ tuổi từ 13 đến 28, cho biết họ thường xuyên cảm thấy buồn bã hoặc tuyệt vọng. Cứ năm người thì có một người đã từng nghĩ đến việc tự tử,” Bác Sĩ Ovsanna Leyfer, thuộc Khoa Tâm lý học, đại học Boston University cho biết tại cuộc họp báo qua Zoom, do American Community Media (AcoM) tổ chức hôm 25 Tháng Bảy.
Sức khỏe tâm thần trong giới trẻ không phải là vấn đề mới, nhưng nó lại đang trở thành cuộc khủng hoảng đáng lo ngại.
“Theo dữ liệu từ Viện Sức Khỏe Tâm Thần Quốc Gia, hơn 22% thanh thiếu niên thuộc Gen Z cho biết các em từng trải qua giai đoạn trầm cảm nặng vào năm 2023. Nghĩa là cứ 10 em thì có tới 4 em lâm vào tình trạng bất ổn này,” người điều hợp buổi họp, nhà báo Sunita Sohrabji của AcoM đưa ra vài dữ liệu. “Tỷ lệ trầm cảm cao nhất ở thanh thiếu niên gốc Latinh, trong khi nam thanh niên da đen có tỷ lệ tự tử cao nhất. Năm 2022, tự tử là nguyên nhân tử vong hàng đầu đối với người Mỹ gốc Á trong độ tuổi 15-24.”
Bác Sĩ Ovsanna Leyfer cho biết thêm: “Đây không chỉ là những con số. Đó là những đứa trẻ trong rất nhiều gia đình, trong lớp học, và phòng khám, nhưng còn tệ hơn là có những em không muốn, hoặc không được sự giúp đỡ ở bất kỳ nơi nào.”
Còn theo Bác Sĩ Kiara Alvarez, thuộc Khoa Sức Khỏe, Hành Vi và Xã Hội của Trường Y Tế Công Cộng Bloomberg, đại học Johns Hopkins University, phần lớn sự chú ý gần đây về sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên tập trung vào mạng xã hội và tác động dai dẳng của đại dịch COVID-19. Bà lưu ý rằng thanh thiếu niên da màu phải đối mặt với những khó khăn dai dẳng và sâu sắc hơn nhiều. Đối với thanh thiếu niên da đen và Latinh, phân biệt chủng tộc là một tác nhân gây căng thẳng mãn tính. Đó không chỉ là chấn thương từ những sự kiện riêng lẻ, mà còn là sự mệt mỏi hàng ngày khi bị đối xử khác biệt, phải sống trong những hệ thống trường học định kiến, và lo lắng về sự an toàn trong cộng đồng của mình.
Cuộc khủng hoảng còn trầm trọng hơn trong số thanh thiếu niên gốc Latinh, bởi những rào cản về ngôn ngữ, tình trạng nhập cư và khó khăn về tài chính. “Cha mẹ của những em này phải làm một lúc hai, ba công việc để kiếm tiền nuôi con, trong khi tình trạng cư trú chưa có gì chắc chắn, ổn định, đã ảnh hưởng đến những đứa con của họ, mà chúng ta lại chưa làm được gì.” Alvarez nói.
Bác Sĩ Alvarez nhấn mạnh tính cấp thiết của việc mở rộng khả năng tiếp cận liệu pháp nhận thức hành vi (cognitive behavioral therapy – CBT), mà bà mô tả là “phương pháp điều trị tiêu chuẩn vàng, dựa trên bằng chứng.”
“CBT đặc biệt hiệu quả với thanh thiếu niên,” bà nói. “Nó dạy các em nhận diện những kiểu suy nghĩ không hữu ích, điều hòa cảm xúc và xây dựng kỹ năng đối phó, mà những kỹ năng này, các em sẽ sử dụng suốt đời.”
“Vấn đề là không phải em nào cũng có thể tiếp cận được CBT,” Leyfer nói. “Ngay cả khi tìm đến sự giúp đỡ, thường các em cũng không được điều trị đúng cách. Có một sự khác biệt lớn giữa việc ‘trút bầu tâm sự’ và việc thực sự học cách suy nghĩ khác đi, cảm nhận khác đi và hoạt động tốt hơn.”
Theo Bác Sĩ Leyfer, CBT có thể được áp dụng thông qua các chương trình tại trường học, tư vấn viên đồng đẳng và các công cụ kỹ thuật số. Chúng ta có thể tạo ra sự thay đổi nếu lồng ghép CBT vào trường học, nơi chăm sóc sức khỏe ban đầu, chăm sóc sức khỏe từ xa. Nhưng bà Leyfer cũng cảnh báo rằng CBT không phải là thuốc chữa bách bệnh. Sức khỏe tâm thần cũng liên quan đến các mối quan hệ, bản sắc và sự gắn kết. Đó là lúc sự chăm sóc dựa trên nền tảng văn hóa phát huy tác dụng.
Victoria Birch, 22 tuổi, nhân viên Văn Phòng Phục Hồi Thanh Niên và Cộng Đồng California công khai chia sẻ về sức khỏe tâm thần mà cô từng trải qua. Cô mô tả quá trình lớn lên với chứng lo âu, trầm cảm và tự làm hại bản thân, và sau đó được đưa vào các trung tâm nuôi dưỡng. “Tôi không biết cách làm thế nào để hòa nhập, vì khi ở một nơi nào đó quá xa lạ, bạn buộc phải đi tìm một nơi nào khác để tồn tại, dù nơi ấy có làm cho bạn bị tổn thương.”
Nhưng may mắn là Birch tìm được Beloved Village, một tổ chức cộng đồng giúp cô kết nối lại với liệu pháp, gia đình và hy vọng. Nơi đây cho cô thấy được sự hỗ trợ thực sự là như thế nào, mà không yêu cầu bệnh nhân chứng minh nỗi đau của mình. Theo Birch, đơn giản là sự hiện diện của Beloved Village mà thôi. Vậy, cô được chữa lành như thế nào? Birch cười, nói: “Đôi khi chỉ là một ai đó ngồi bên cạnh bạn, im lặng, và chỉ cần ở đó mà thôi.”
Diễn giả Soo Jin Lee là đồng sáng lập và giám đốc của Yellow Chair Collective, cho biết liệu pháp dựa trên nền tảng văn hóa là điều cần thiết. “Cộng đồng AAPI không chỉ đấu tranh chống lại sự kỳ thị, mà còn đang giải quyết sự im lặng đã tồn tại qua nhiều thế hệ,” cô nói. “Những người trẻ tuổi có thể không biết toàn bộ câu chuyện về những gì gia đình họ đã phải chịu đựng, nhưng họ cảm nhận được tác động về mặt cảm xúc: áp lực phải thành công, nỗi sợ bị tổn thương,…”
Để giải quyết, Yellow Chair Collective kết hợp các phương thức chữa lành phi ngôn ngữ như thái cực quyền, tắm âm thanh (đắm mình trong những rung động âm thanh sâu), và luyện thở. Đôi khi liệu pháp chỉ đơn giản là ngồi trên thảm, cùng nhau hít thở, lặng im, vì theo Lee “Không phải lúc nào chúng ta cũng cần lời nói thì mới chữa lành được.” Đúng như lời tâm sự của Victoria Birch.
Bác Sĩ Alvarez cho biết cách giúp Gen Z chữa lành tổn thương đòi hỏi sự tiếp cận nhiều hơn với dịch vụ chăm sóc phù hợp với văn hóa và các liệu pháp điều trị đã được chứng minh. “Chúng ta cần tôn trọng cả khoa học và câu chuyện,” bà nói. “CBT dạy các kỹ năng, nhưng sự hòa nhập văn hóa mang lại ý nghĩa. Thanh thiếu niên cần cả hai.”
Còn Bác Sĩ Leyfer đồng tình và nhấn mạnh nhu cầu tiếp cận CBT rộng rãi hơn, và đây có thể là bước ngoặt cho những bạn trẻ này nếu làm đúng nơi, đúng cách.
The post Gen Z và cuộc khủng hoảng về sức khỏe tâm thần appeared first on Saigon Nhỏ.
