Ai cũng biết thiếu ngủ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của mình. Mặc dù có nhiều yếu tố góp phần gây mất ngủ, nhưng nghiên cứu gần đây cho thấy sức khỏe đường ruột là một nguyên nhân quan trọng nhưng thường bị bỏ qua.
Trục ruột-não, một hệ thống giao tiếp hai chiều, liên kết hệ thần kinh trung ương với đường ruột. Mối liên hệ này được điều hòa bởi hệ vi sinh vật đường ruột, một cộng đồng vi sinh vật đa dạng sống trong đường tiêu hóa.
Hệ vi sinh vật đường ruột và chứng mất ngủ
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Frontiers in Microbiology bởi các nhà khoa học tại The Affiliated Brain Hospital of Nanjing Medical University ở Trung Quốc khám phá mối liên hệ giữa hệ vi sinh vật đường ruột và chứng mất ngủ. Họ phân tích dữ liệu từ hai nghiên cứu quy mô lớn, như thông tin bộ gen và dữ liệu hệ vi sinh vật đường ruột từ hơn 386,000 người bị mất ngủ và hơn 26,000 người có dữ liệu hệ vi sinh vật đường ruột. Theo Newsweek.
Phân tích xác định mối liên hệ đáng kể giữa các nhóm vi khuẩn đường ruột cụ thể và nguy cơ mất ngủ. Sau đây là phân tích chi tiết về những phát hiện của họ:
-14 nhóm vi khuẩn có liên quan tích cực đến chứng mất ngủ, làm tăng nguy cơ mắc bệnh lên 1-4%.
-8 nhóm vi khuẩn có liên quan tiêu cực, làm giảm nguy cơ mắc chứng mất ngủ xuống 1-3%.
Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng bản thân chứng mất ngủ làm thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột, với một số nhóm vi khuẩn làm giảm hoặc tăng đáng kể về số lượng. Ví dụ như chứng mất ngủ có liên quan đến giảm 43-79% ở bảy nhóm vi khuẩn và tăng từ 65% đến hơn bốn lần ở 12 nhóm khác.
Vi khuẩn Odoribacter
Phát hiện đặc biệt nhấn mạnh đến nhóm vi khuẩn Odoribacter, có liên quan chặt chẽ đến việc tăng nguy cơ mất ngủ. Theo bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa Lindsey Ann Edwards của King’s College London, Odoribacter sản xuất các axit béo chuỗi ngắn như butyrate.
Các hợp chất này có ảnh hưởng đến tình trạng viêm, cân bằng chất dẫn truyền thần kinh và điều hòa nhịp sinh học, tất cả đều rất quan trọng để duy trì giấc ngủ lành mạnh. Edwards cũng lưu ý rằng tác động của Odoribacter không phải lúc nào cũng “tốt” hay “xấu,” mà phụ thuộc rất nhiều vào thành phần hệ vi sinh vật đường ruột tổng thể của mỗi người.
Nguyên nhân và các yếu tố phức tạp
Những phát hiện của nghiên cứu cho thấy một mối quan hệ nhân quả – vi khuẩn đường ruột không chỉ liên quan đến chứng mất ngủ, mà còn góp phần tích cực vào điều đó. Các nhà nghiên cứu không tìm thấy bằng chứng về tính đa hiệu, một hiện tượng trong đó một gen duy nhất ảnh hưởng đến nhiều đặc điểm không liên quan, điều này củng cố tính toàn vẹn của kết quả nghiên cứu.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết những phát hiện này chỉ là sơ bộ và cần được xác nhận thông qua các thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên với quy mô lớn hơn.
Phát hiện này có một số hạn chế. Tất cả những người tham gia đều có gốc châu Âu và hệ vi sinh vật đường ruột có sự khác biệt đáng kể giữa các dân tộc và vị trí địa lý khác nhau.
Ngoài ra, nghiên cứu không tính đến một số yếu tố lối sống quan trọng ảnh hưởng đến cả giấc ngủ và hệ vi sinh vật đường ruột, chẳng hạn như khẩu phần ăn uống, mức độ căng thẳng, tập thể dục và lượng rượu uống vào. Những yếu tố này làm thay đổi đáng kể quần thể vi khuẩn, đôi khi chỉ trong vài ngày. Ví dụ, Bác Sĩ Emily Prpa, chuyên gia dinh dưỡng tại Yakult, cho biết kế hoạch ăn uống là một trong những yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất đến hệ vi sinh vật đường ruột và căng thẳng cũng ảnh hưởng xấu đến giấc ngủ và sức khỏe đường ruột thông qua trục não-ruột.
Các nhà khoa học kết luận rằng mối quan hệ giữa chứng mất ngủ và hệ vi sinh vật đường ruột là khá phức tạp, với các con đường liên quan đến điều hòa miễn dịch, phản ứng viêm và phóng thích chất dẫn truyền thần kinh. Họ tin nghiên cứu này cung cấp bằng chứng sơ bộ có giá trị để phát triển các kế hoạch điều trị lấy cảm hứng từ hệ vi sinh vật cho chứng mất ngủ.
Các phương pháp điều trị tiềm năng
Probiotic: Bổ sung vi khuẩn sống có lợi cho đường ruột.
Prebiotic: Cung cấp thức ăn cho vi khuẩn có lợi để phát triển mạnh.
Cấy ghép hệ vi sinh vật đường ruột (Fecal Microbiota Transplantation – FMT): Chuyển vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh từ phân của người hiến tặng sang người nhận.
Mặc dù những lựa chọn này rất hứa hẹn, nhưng theo các chuyên gia như Bác Sĩ Edwards cảnh báo, việc chỉ bổ sung vi khuẩn “tốt” thì lại chưa đủ. Thành công của các phương pháp điều trị như vậy đòi hỏi sự kết hợp giữa các biện pháp can thiệp, như thay đổi khẩu phần ăn uống và lối sống hỗ trợ để tạo ra một hệ sinh thái đường ruột khỏe mạnh lâu dài.
Cuối cùng, khám phá này bổ sung một lời giải thích quan trọng vào câu hỏi làm sao để điều trị chứng mất ngủ.
The post Ngủ không đủ, coi chừng bị bệnh đường ruột appeared first on Saigon Nhỏ.
