Chúng ta đều biết ai đó luôn muốn mọi thứ xoay quanh mình. Họ có thể không hề cố gắng gây sự chú ý hay cư xử một cách kiêu ngạo lộ liễu, nhưng lời nói của họ lại bộc lộ một lối suy nghĩ âm thầm ích kỷ.
Những người ích kỷ thường không nhận thức được cách họ thể hiện bản thân. Trong suy nghĩ của họ, họ chỉ đang trung thực hoặc thực tế. Nhưng với những người khác, nhu cầu liên tục chuyển hướng cuộc trò chuyện, tập trung ý kiến hoặc biện minh cho hành vi ích kỷ của họ có thể rất mệt mỏi.
Theo tâm lý học, ngôn ngữ của chúng ta bộc lộ thế giới nội tâm của chúng ta. Nếu ai đó liên tục sử dụng một số cụm từ nhất định, đó là sự phản ánh những ưu tiên của họ, và trong trường hợp của những người ích kỷ, những ưu tiên của họ thường xoay quanh bản thân họ.
Có 10 cụm từ phổ biến mà những người ích kỷ thường sử dụng mà không nhận ra nó nghe có vẻ ích kỷ đến mức nào.
1.”Đó không phải chuyện của tui.”
Thoạt nghe, cụm từ này có vẻ như là một lời khuyên lành mạnh để thiết lập ranh giới. Và đôi khi, đúng là như vậy. Nhưng khi ai đó thường xuyên gạt bỏ những khó khăn của người khác bằng câu nói này, điều đó cho thấy sự thiếu đồng cảm. Những người ích kỷ thường dùng câu này để tránh những tổn thương về mặt cảm xúc. Đó là một lối nói tắt, kiểu như “Tôi không muốn quan tâm.” Nhưng trong các mối quan hệ – dù là công việc, tình bạn hay gia đình – mọi chuyện hiếm khi đơn giản như vậy. Lòng trắc ẩn đòi hỏi phải ở lại lâu hơn một chút với nỗi đau của người khác, ngay cả khi chúng ta không thể khắc phục được nó.
2.”Tui chỉ đang nói thiệt thôi.”
Trung thực không có gì sai. Nhưng những người ích kỷ thường biến nó thành vũ khí. Họ sẽ nói điều gì đó gây tổn thương, rồi ẩn sau câu nói này như một lá chắn để trốn tránh trách nhiệm. Trung thực thực sự là về sự rõ ràng, chứ không phải sự tàn nhẫn. Như thiền sư Thích Nhất Hạnh đã từng nói: “Hãy nói sự thật, nhưng không phải để trừng phạt.” Những người ích kỷ thường quên mất vế thứ hai.
3.”Bạn đang phản ứng thái quá rồi đấy.”
Đây là một câu nói kinh điển của kiểu thao túng tâm lý. Nó ngay lập tức làm mất giá trị trải nghiệm cảm xúc của ai đó. Khi một người ích kỷ nói câu này, ý của họ thường là: “Cảm xúc của anh/chị làm tôi bất tiện.”
Kiểu nói này có thể gây tổn thương sâu sắc. Nó khiến người khác nghi ngờ cảm xúc của chính họ và củng cố quan điểm rằng chỉ có quan điểm của người ích kỷ mới có giá trị.
4.”Tui đã cố gắng hết sức, nên anh/chị đừng buồn nhe.”
Câu này khá khó, bởi vì việc cố gắng hết sức nên được khuyến khích. Nhưng những người ích kỷ thường dùng câu này để trốn tránh trách nhiệm. Đó là một cách để nói rằng: “Tôi đã cố gắng rồi, nên sự thất vọng của anh/chị không phải lỗi của tôi.”
5.”Vậy còn tui thì sao?”
Bạn đã bao giờ chia sẻ một câu chuyện hay khó khăn, nhưng rồi người kia lại ngay lập tức chuyển hướng sự chú ý chưa? Đó là dấu hiệu của một người không thể chịu đựng được việc không được là trung tâm của sự chú ý.
Những người ích kỷ thường dùng câu nói này để bắt chuyện. Nó không phải lúc nào cũng mang tính ác ý, nhưng nó lại rất đáng chú ý. Thay vì ngồi đó bàn luận về trải nghiệm của người khác, họ theo bản năng biến nó thành câu chuyện về chính mình.
- “Tui không có thời gian cho chuyện này đâu à nhe.”
Tất nhiên, ai cũng bận rộn. Nhưng khi dùng câu nói này một cách khinh thường, thường có nghĩa là “Nhu cầu của anh không đáng để tôi dành thời gian cho.”
Sự quan tâm được coi là hình thức hiếm hoi và thuần khiết nhất của sự hào phóng. Những người ích kỷ thường gặp khó khăn với điều này. Thời gian của họ được coi là quý giá hơn thời gian của người khác. Họ mong đợi sự kiên nhẫn từ người khác, nhưng hiếm khi đáp lại.
7.”Ừa, con người tui là dzậy đó.”
Điều này nghe có vẻ giống như sự tự chấp nhận, nhưng thường đó chỉ là một lớp vỏ bọc cho những hành vi xấu.
Những người ích kỷ dùng cụm từ này để ngăn cản phản hồi. Đó là cách họ nói rằng: “Đừng mong tôi trưởng thành.” Nhưng nhận thức bản thân thực sự có nghĩa là nhận ra những khuyết điểm của mình và sẵn sàng thay đổi. Bám víu vào những khuôn mẫu ích kỷ dưới vỏ bọc của sự chân thật chỉ là một hình thức né tránh khéo léo.
8.”Nếu tui là bạn, tui sẽ…”
Lời khuyên có thể hữu ích, nhưng cụm từ này thường phản ánh cái tôi của người nói nhiều hơn là sự hỗ trợ thực sự. Những người ích kỷ thường khó nhìn nhận mọi việc từ góc nhìn của người khác. Vì vậy, ngay cả khi đưa ra lời khuyên, họ cũng nhìn nhận nó qua lăng kính của họ, chứ không phải của bạn. Nó không hẳn là giúp đỡ mà là khẳng định tư duy vượt trội của riêng họ.
9.”Tui thấy có gì là to tát đâu.”
Cụm từ này hạ thấp cảm xúc của người khác. Nó đặt quan điểm cảm xúc của người nói lên hàng đầu, mà không cân nhắc đến việc người khác có thể trải nghiệm thế giới theo cách khác.
Đó là một dạng tự luyến tinh vi. Thay vì cố gắng thấu hiểu, người ích kỷ lại phán xét người kia vì họ không chia sẻ mức độ tách biệt của mình.
10.”Có thể vì bạn quá nhạy cảm.”
Cũng giống như “Bạn đang phản ứng thái quá,” câu nói này là một lời đánh lạc hướng kinh điển khác. Nó đổ lỗi cho người kia vì đã bị tổn thương, thay vì cảm thấy bị xúc phạm.
Đó là một cách để bảo vệ cái tôi. Thay vì chịu trách nhiệm, người ích kỷ lại cho rằng người khác mong manh hoặc thiếu lý trí. Theo thời gian, điều này có thể khiến mọi người mệt mỏi và xói mòn lòng tin.
Vấn đề là, tất cả chúng ta đều thỉnh thoảng nói ra những câu nói này. Điều đó không tự động khiến chúng ta ích kỷ. Điều quan trọng là tần suất chúng ta nói ra những câu như thế, và liệu chúng ta có cởi mở để suy ngẫm về cách nó ảnh hưởng đến người khác hay không.
Bằng cách chú ý đến những từ ngữ chúng ta sử dụng, và tần suất chúng ta tập trung vào bản thân trong các cuộc trò chuyện, chúng ta bắt đầu hành trình hướng tới sự đồng cảm sâu sắc hơn.
Một khoảng lặng đơn giản trước khi nói có thể thay đổi mọi thứ. Bởi vì nhận thức về bản thân không đến từ việc không bao giờ ích kỷ – mà đến từ việc nhận ra khi nào chúng ta ích kỷ và lựa chọn khác đi vào lần sau.
(theo Hack Spirit)
The post 10 cụm từ những người ích kỷ hay sử dụng appeared first on Saigon Nhỏ.
