Khi yêu, người ta thường mô tả cảm giác ấy là “dâng trào.” Trạng thái nổi tiếng này, diễn tả cảm giác bị tình cảm lấn át, có một lịch sử lâu đời và phong phú hơn nhiều so với những gì bạn tưởng tượng.
Mặc dù hiện nay nó chủ yếu gắn liền với tình yêu và ham muốn, nhưng nguồn gốc của nó lại liên quan sâu sắc với các khái niệm về nỗi sợ hãi, đức tin tôn giáo và cả văn học cổ đại.
Nguồn gốc từ La Mã cổ đại
Ý niệm về việc chân run rẩy vì cảm xúc dâng trào có từ thời Đế Chế La Mã. Khái niệm này có lẽ là một phần của truyền thống truyền miệng từ rất lâu trước khi được viết ra, nhưng một số lần xuất hiện sớm nhất của nó lại nằm trong các tác phẩm của các nhà thơ La Mã nổi tiếng.
Một trong những ví dụ đáng chú ý nhất đến từ “Odes” của Horace, xuất bản năm 23 TCN. Trong bài thơ của mình, Horace mô tả một cô gái trẻ tên là Chloe, người chạy trốn khỏi ông như một “con nai” nhút nhát, bị choáng ngợp bởi “nỗi sợ hãi trống rỗng.” Ông viết trong thơ: “Trái tim nàng, đầu gối nàng, run lên nhịp nhàng.”
Khi Horace đang theo đuổi Chloe một cách lãng mạn, phản ứng của nàng rõ ràng là sợ hãi. Điều này cho thấy cụm từ này, ngay cả trong những bản viết đầu tiên, gắn liền với cảm giác lo lắng và bồn chồn, đặc biệt khi đối mặt với sự theo đuổi tình cảm hoặc tình yêu mãnh liệt.
Mối liên hệ giữa đầu gối yếu ớt và nỗi sợ hãi được củng cố thêm trong tác phẩm “Metamorphoses” của Ovid từ năm tám CN. Khi một nhóm người Phoenicia chạm trán một con rồng hung dữ, Ovid ghi lại “một cơn run rẩy đột ngột khiến đầu gối họ đung đưa theo từng nhịp một.” Trong cả hai văn bản cổ này, phản ứng vật lý của đầu gối trở nên yếu ớt là kết quả trực tiếp của việc bị nỗi sợ hãi lấn át.
Cụm từ “weak at the knees” (yếu đuối ở đầu gối) mãi đến thế kỷ 16 mới trở thành một phần của từ vựng tiếng Anh, và nó mang một ý nghĩa tôn giáo rõ rệt.
Lần đầu tiên nó xuất hiện là trong các bản dịch Kinh Thánh, nơi đầu gối run lên được sử dụng để tượng trưng cho sự mất niềm tin hoặc khoảnh khắc nghi ngờ sâu sắc.
Các nhà lãnh đạo tôn giáo sử dụng hình ảnh này để mô tả những cá nhân đang dao động trong lòng sùng đạo của họ.
Khái niệm này du nhập từ tiếng Do Thái sang tiếng Hy Lạp, Latin và cuối cùng, Anh ngữ. Bản dịch Tân Ước năm 1534 của William Tyndale là một trong những bản dịch đầu tiên sử dụng cụm từ này trong tiếng Anh. Bản dịch của ông về Hebrews 12:12 như sau:
“Hãy giơ thẳng những đầu gối yếu đuối ra, và những đầu gối mềm nhũn ra.”
Ở đây, “đầu gối yếu đuối” không phải là dấu hiệu của tình yêu thương, mà nó cho thấy sự yếu đuối về mặt tinh thần và lời kêu gọi tìm lại sức mạnh.
Khi cụm từ này chuyển từ bối cảnh tôn giáo sang thế giới trần tục, ý nghĩa của nó phát triển để bao hàm các hình thức yếu đuối về mặt đạo đức hoặc thể chất khác. Đến thế kỷ 17, “đầu gối yếu đuối” cũng có nghĩa là bất trung hoặc hèn nhát.
Trong vở kịch “The Chronicle Historie of Perkin Warbeck” của John Ford năm 1634, một kẻ phản bội sử dụng câu thơ:
“Hãy để đầu gối yếu đuối của tôi mục ruỗng trên mặt đất,
Nếu tôi tỏ ra quá táo bạo trong những hành động phản bội…”
Điều này càng củng cố thêm hàm ý tiêu cực của cụm từ này, gắn liền với sự bội bạc và thất bại về mặt đạo đức.
Mối liên hệ với tình yêu và khát vọng
Trong nhiều thế kỷ, “đầu gối yếu đuối” mang nặng nỗi sợ hãi, sự hoài nghi về mặt tinh thần và sự bội nghĩa. Vậy làm thế nào nó lại chuyển thành một cụm từ chỉ ham muốn lãng mạn? Thời điểm chính xác của sự thay đổi này vẫn chưa rõ ràng, nhưng có lẽ đó là một tiến hóa tự nhiên bắt nguồn từ sinh lý con người.
Cảm giác đầu gối yếu ớt là một phản ứng sinh lý phổ biến trước một cảm xúc dâng trào mạnh mẽ, dù tích cực hay tiêu cực. Phản ứng đối mặt hay rút lui, được kích hoạt bởi nỗi sợ hãi, gây ra sự gia tăng đột ngột adrenaline, chuyển hướng dòng máu khỏi chân tay và hướng đến các cơ quan quan trọng. Điều này dẫn đến cảm giác loạng choạng hoặc “yếu” tạm thời ở chân.
Thú vị thay, phản ứng sinh lý này cũng được kích hoạt bởi niềm hạnh phúc tột độ, sự phấn khích hoặc tình yêu. Khi bạn nhìn thấy ai đó mà mình bị thu hút, cơ thể bạn có thể tiết ra một lượng lớn hormone và chất dẫn truyền thần kinh, như dopamine và adrenaline. Điều này dẫn đến tim đập nhanh và, vâng, cảm giác loạng choạng nhất thời ở chân – cách cơ thể phản ứng với một kích thích cảm xúc mạnh mẽ.
Theo nghĩa này, “yếu ở đầu gối” chứng minh cho bản chất mạnh mẽ, bao trùm của tình yêu. Nó cho thấy việc phải lòng một ai đó không chỉ được xem như một trải nghiệm về mặt cảm xúc hay tinh thần; đó là một trải nghiệm về mặt thể chất, có nguy cơ khiến bạn cảm thấy như thể đôi chân của mình không thể đứng vững được.
Mặc dù lịch sử của nó bắt nguồn từ nỗi sợ hãi và sự nghi ngờ tôn giáo, nhưng cuối cùng, cụm từ này tìm thấy vị trí lâu đời nhất của nó trong việc mô tả một trong những cảm xúc mạnh mẽ nhất của con người.
The post Lý giải cảm xúc thường ‘dâng trào’ khi quá yêu ai đó appeared first on Saigon Nhỏ.
