Jessica Trần có một hình xăm trên cánh tay, là một kỷ niệm với người yêu cũ giờ là… người xa lạ, nên cô muốn xóa nó đi. “Thấy trên Facebook quảng cáo xóa hình xăm bằng laser, chẳng biết có an toàn không,” Jessica băn khoăn.
Có lẽ nhiều người từng nghe những câu chuyện hoặc trực tiếp trải nghiệm việc có một hình xăm đáng tiếc. Cho dù đó là hậu quả của một đêm say sỉn dẫn đến một chuyến đi bốc đồng đến tiệm xăm, một tác phẩm không còn hợp thời hoặc một tác phẩm được thực hiện kém, mong muốn xóa bỏ một vết xăm vĩnh viễn là điều thường gặp trong cuộc sống hiện đại.
Hình xăm, vốn được xem xét như một sự cam kết trọn đời, nay nhận được một lối thoát hiệu quả. May mắn thay, công nghệ hiện đại mang đến một giải pháp cực kỳ hữu ích, gần như hoàn hảo: xóa hình xăm bằng laser. Đây không chỉ là một quy trình thẩm mỹ mà còn chứng minh cho sự giao thoa giữa vật lý học, quang học và sinh học cơ thể người.
Để hiểu được cách tia laser có khả năng xóa bỏ hoàn toàn vết tiêm sắc tố kéo dài nhiều năm, trước tiên cần phải hiểu về sinh học của hình xăm và cách cơ thể phản ứng với nó.
Hình xăm về cơ bản là một vết sẹo trang trí vĩnh viễn được tạo ra bằng cách tiêm các hạt mực không hòa tan vào lớp hạ bì – lớp da nằm ngay bên dưới lớp biểu bì ngoài cùng. Độ vĩnh cửu của hình xăm xuất phát từ vị trí tiêm sâu này. Lớp biểu bì bên ngoài, vốn thường xuyên tự đổi mới và bong tróc các tế bào chết trong một chu kỳ vài tuần, không thể giữ lại mực lâu dài.
Ngược lại, lớp hạ bì là một mạng lưới mô liên kết ổn định, ít có sự luân chuyển tế bào nhanh chóng. Khi kim xăm đâm xuyên qua da một cách nhanh chóng, nó đưa những hạt lạ này vào. Cơ thể ngay lập tức nhận ra đó là những tác nhân xâm nhập và khởi động một phản ứng miễn dịch phức tạp. Phản ứng ban đầu thường thấy như một đợt viêm cấp tính, nơi các tế bào miễn dịch chuyên biệt được điều động đến vị trí tổn thương. Trong số các tế bào này, đại thực bào – được mệnh danh là người dọn dẹp của hệ miễn dịch – đóng vai trò trung tâm.
Đại thực bào di chuyển đến vị trí xăm để nuốt (thực bào) và mang vật liệu lạ đi. Nó cố gắng bao bọc các hạt mực với mục tiêu vận chuyển các hạt này qua hệ bạch huyết để bài tiết. Tuy nhiên, các hạt mực được sử dụng trong xăm hình được thiết kế có kích thước quá lớn, thường đạt đến kích thước vài micron, khiến đại thực bào không thể bao bọc và đào thải ngay lập tức. Các đại thực bào bị đầy mực này trở nên bất động trong lớp hạ bì, nhốt mực bên trong. Sự vĩnh cửu của hình xăm bắt nguồn từ sự cân bằng động này.
Sự bắt giữ sắc tố: Phần lớn sắc tố vẫn bị giữ lại trong lớp hạ bì. Những đại thực bào chứa mực này tồn tại trong mô liên kết.
Chu kỳ tế bào: Khi một đại thực bào chết đi (một quá trình tự nhiên), nó phóng thích các hạt mực. Các đại thực bào mới sẽ ngay lập tức thực bào các hạt mực vừa được giải phóng này. Điều này tạo nên một chu kỳ tái hấp thu và giam giữ liên tục.
Trong khi một lượng nhỏ mực sẽ dần được mang đi theo thời gian qua chu trình này, phần lớn sắc tố vẫn duy trì ở vị trí ban đầu. Chính lớp mực dai dẳng và bị giữ lại này làm yếu tố tạo nên sự bền bỉ cho hình xăm, và nó giải thích tại sao ngay cả những vết xăm lâu đời nhất cũng bị phai mờ đôi chút sau nhiều năm, nhưng không bao giờ biến mất hoàn toàn. Mực được xem xét như một phần của cấu trúc mô, được bao bọc bởi các tế bào sợi collagen.
Đây chính là lúc sức mạnh của laser phát huy tác dụng, cung cấp một cơ chế mà hệ miễn dịch không thể tự thực hiện. Xóa xăm bằng laser sử dụng công nghệ được gọi là laser Q-switched hoặc gần đây hơn, laser Picosecond (Pico). Các thiết bị này phát ra các xung năng lượng ánh sáng tập trung cao độ trong các xung cực ngắn – nano giây (10^-9 giây) hoặc pico giây (10^-12 giây).
Chìa khóa thành công của những công nghệ này nằm ở một quá trình vật lý được gọi là quang nhiệt chọn lọc (Selective Photothermolysis).
Quang nhiệt chọn lọc yêu cầu ba thành phần quan trọng để đạt được hiệu quả mà không gây tổn thương đáng kể cho mô xung quanh:
Bước sóng thích hợp: Ánh sáng laser được hiệu chỉnh theo một bước sóng cụ thể được hấp thụ ưu tiên bởi sắc tố mực xăm (chromophore), đồng thời giảm thiểu sự dung nạp của các mô da xung quanh (melanin và hemoglobin).
Thời gian xung ngắn: Thời gian xung laser phải ngắn hơn thời gian thư giãn nhiệt (Thermal Relaxation Time – TRT) của mục tiêu (các hạt mực). TRT là thời gian cần thiết để mục tiêu mất đi 50% nhiệt thông qua sự khuếch tán ra môi trường xung quanh. Bằng cách sử dụng xung nano hoặc pico giây, năng lượng được đưa vào rất nhanh chóng, gây ra sự phá vỡ quang cơ (photoacoustic) hoặc quang nhiệt (photothermal) trước khi nhiệt có thời gian lan tỏa và làm tổn thương các mô không phải mục tiêu.
Mật độ năng lượng đủ: Năng lượng (Fluence) phải đủ cao để gây ra sự vỡ vụn của hạt mực. Khi năng lượng ánh sáng được hấp thụ bởi các hạt mực, nó chuyển hóa thành nhiệt độ cao. Nhiệt độ cực lớn này dẫn đến sự giãn nở nhiệt cực nhanh, gây ra một sóng xung kích cơ học làm cho các hạt mực nhanh chóng giãn nở và vỡ ra. Hãy tưởng tượng những hạt mực lớn, cứng đầu bị phân hủy thành hàng ngàn mảnh nhỏ hơn, dễ xử lý hơn nhiều – giảm kích thước từ vài micron xuống chỉ còn vài trăm nanomet.
Hiệu quả của việc xóa xăm bằng laser phụ thuộc rất nhiều vào màu sắc và loại mực được sử dụng. Mỗi màu sắc dung nạp các bước sóng ánh sáng khác nhau – lý do tại sao cần nhiều bước sóng laser hoặc laser chuyên dụng để điều trị hiệu quả một hình xăm nhiều màu:
Màu tối (Đen và xanh đậm): Những màu dễ xóa nhất nhờ sự hấp thụ tất cả các bước sóng ánh sáng khả kiến và hồng ngoại một cách hiệu quả. Laser Q-switched hoặc Pico sử dụng bước sóng 1064nm rất có hiệu quả trong trường hợp này. Bước sóng 1064nm xâm nhập sâu nhất vào da, nhắm mục tiêu vào mực nằm sâu trong hạ bì.
Đỏ, cam và vàng: Những màu này yêu cầu ánh sáng xanh lá cây cụ thể (bước sóng 532nm) để nhắm mục tiêu vào quang phổ hấp thụ của từng sắc thái. Bước sóng 532nm thu nạp mạnh bởi hemoglobin và melanin, nên đòi hỏi sự chăm sóc đặc biệt để tránh gây tổn thương ngoài ý muốn.
Xanh lá cây và xanh dương/da trời: Những loại này thường là khó khăn nhất vì thường cần đến laser Ruby (694nm) hoặc laser Alexandrite (755nm). Các sắc tố này có xu hướng phản ứng kém với 1064nm và 532nm.
Màu trắng: Các sắc tố màu trắng hoặc màu da (thường chứa Titan Dioxide hoặc Kẽm Oxide) rất khó xóa. Laser có thể gây ra sự hóa đen (oxid hóa) của các hạt này, khiến hình xăm chuyển sang màu đen sẫm và trở nên vĩnh viễn.
Vì tia laser được điều chỉnh để chỉ nhắm vào các màu sắc tố cụ thể, nên vùng da xung quanh, vốn chứa một sắc tố khác (melanin), sẽ không bị tổn thương đáng kể, ngăn ngừa tình trạng thay đổi màu da vĩnh viễn (tăng hoặc giảm sắc tố) hoặc bị ăn mòn.
Sau khi tia laser hoàn thành việc phân mảnh sắc tố, hệ thống đào thải tự nhiên của cơ thể sẽ tiếp quản – hoàn thành nhiệm vụ mà trước đây nó không thể làm được. Đây là giai đoạn sinh học quan trọng xác định hiệu quả của toàn bộ quy trình.
Thực bào của đại thực bào
Các đại thực bào vốn bị quá tải bởi các hạt mực lớn giờ đây dễ dàng nuốt chửng các mảnh mực nhỏ li ti, vỡ vụn (nanoparticle). Sự giảm kích thước đáng kể này cho phép quá trình thực bào diễn ra hiệu quả.
Vận chuyển qua hệ bạch huyết
Các tế bào miễn dịch chứa đầy sắc tố (đại thực bào) sau đó đi vào hệ bạch huyết, một phần quan trọng của hệ thống miễn dịch chịu trách nhiệm làm sạch các mảnh vụn và chất thải của tế bào. Dịch bạch huyết mang các đại thực bào chứa đầy sắc tố ra khỏi da và dẫn chúng đến các hạch bạch huyết – được xem như các trạm lọc của cơ thể.
Bài tiết cuối cùng
Tại các hạch bạch huyết, các mảnh mực sẽ được xử lý thêm và cuối cùng chuyển đến gan. Gan xử lý các mảnh mực còn sót lại, giống như bất kỳ chất thải sinh học nào khác, và chuẩn bị cho việc bài tiết. Những gì còn sót lại của hình xăm cuối cùng sẽ được xử lý và đào thải khỏi cơ thể thông qua phân hoặc nước tiểu.
Các yếu tố ảnh hưởng đến số lần điều trị và kết quả
Mặc dù quá trình này rất hiệu quả, nhưng nó đòi hỏi nhiều buổi điều trị, thường dao động từ sáu đến 12 buổi hoặc hơn, cách nhau vài tuần (thường là bốn đến tám tuần) để cơ thể có đủ thời gian đào thải các mảnh vụn sau mỗi lần điều trị bằng laser. Sự kiên nhẫn vẫn rất quan trọng, vì cơ thể cần thời gian để thực hiện nhiệm vụ dọn dẹp sinh học.
Tốc độ đào thải phụ thuộc vào một số yếu tố:
Hệ miễn dịch của mỗi người: Một hệ miễn dịch khỏe mạnh, mạnh mẽ sẽ đào thải mực nhanh.
Vị trí hình xăm: Các hình xăm nằm ở các khu vực có nguồn cung cấp máu và bạch huyết phong phú (ví dụ: cổ, mặt, thân trên) thường xóa nhanh hơn các khu vực xa (ví dụ: mắt cá chân, ngón tay).
Loại mực và độ sâu: Mực nghiệp dư thường dễ xóa hơn mực chuyên nghiệp vì thường nông hơn và không đều. Mực chứa kim loại nặng thường khó xóa.
Màu da và nguy cơ sẹo: Người có làn da sáng hơn được điều trị bằng năng lượng cao hơn mà không gây ra các phản ứng bất lợi, dẫn đến kết quả nhanh hơn.
Về cơ bản, xóa xăm bằng laser là sự kết hợp thông minh giữa vật lý tiên tiến (tác dụng quang nhiệt/quang cơ của tia laser) và hệ thống quản lý chất thải sinh học bền vững của cơ thể (hệ miễn dịch và bạch huyết), mang lại khả năng có được làn da sạch sẽ và một khởi đầu mới về mặt thẩm mỹ. Công nghệ này liên tục phát triển với sự ra đời của laser Pico, giúp cải thiện hiệu quả, đặc biệt đối với các màu khó và làm giảm số lần điều trị cần thiết.
(theo Mentalfloss)
The post Xóa hình xăm bằng laser appeared first on Saigon Nhỏ.
